چکیده:
هدف: هدف این پژوهش، تعیین ملاک ها و شاخصه های کرسی آزاد اندیشی بر اساس آیات قرآن بوده است.
روش: برای پاسخ به این سوال که آیا می توان مبانی ای را برای کرسی های آزاد اندیشی بر اساس قرآن یافت و آیا این کتاب عزیز می تواند ملاکهایی را در این رابطه ارائه دهد یا نه؛ نخست، تعریفی روشن از کرسی آزاداندیشی بیان شده تا هم بتوان تمایز آن را از کرسی مناظره فهمید و هم مصادیقی را از قرآن که نزدیک به شرایط ذکر شده باشد، دریافت. سپس شاخصه های آن، که عبارتند از: مجموع عوامل مورد نیاز در یک کرسی آزاد اندیشی و رعایت شده در قضایای مطرح شده قرآن، بیان شده است. بدین منظور، آیات قرآن در این رابطه بررسی، نمونه های عملی آن مطالعه و از نظرات مفسران و اندیشمندان اسلامی نیز استفاده شد.
یافته ها: با نگاهی عمیق تر نسبت به آیات قرآن، می توان با قضایای زیادی برخورد کرد که یا به شکل صریح به برگزاری یک فضای آزاد گفتگویی اشاره دارند یا مواردی اند که با تامل بیشتر می توان متوجه آنها شد.
نتیجه گیری: شاخصه های کرسی آزاد اندیشی عبارتند از: حاکمیت روح آزاد اندیشی و دوری از فشار و هیاهو، مستدل سخن گفتن، صبر و بردباری، توجه به افکار عمومی جامعه، برابری مجریان و داوران با دیگر افراد در بحث، پذیرش مبنا یا قدر مشترک در بحث، پرهیز از مراء و جدال و مشاجره، خارج نشدن از مرز عدالت. وجود این ویژگی ها، فضای کرسی را فضایی برای پیدایش حق خواهد کرد.
Objectives: The present study aims at investigating the indicators of free thinking tribunes from the holy Quran point of view.
Method: The method of the authors of the article is studying and investigating the holly verses of Quran which are related to free thinking and mentioned examples based on the ideas and opinions of scientists and interpreters of this field.
Results: The results of the survey indicate the necessity of a deeper attention toward verses of the holly Quran and establishing a free atmosphere for free thinking tribunes in order to develop free thinking and conversations on different issues in universities.
Conclusion: The author of the paper concludes free thinking indicators as follow: the sovereignty of free thinking atmosphere far from stress and uproar، logic arguments، patience، considering the civil opinions and society، the equality among executers and referees with other people engaging in arguments and dialogs، acceptance of a common base in arguments، avoiding amphiboly and controversy and polemic matters، justice.
خلاصه ماشینی:
با تعریفی که بیان شد، متوجه میشویم که کرسی آزاد اندیشی هر چند در هدف میتواند با کرسی مناظره مشترک باشد و هر دو موجب آمادهسازی جامعه برای تولید علم و ایجاد فضایی در جامعه همراه با عقلانیت شوند، چنانکه در قرآن نیز مصادیقی از این دست بیان شده است،< «أ لم تر إلی الذی حاج إبراهیم فی ربه أن آتاه الله الملک إذ قال إبراهیم ربی الذی یحیی و یمیت قال أنا أحیی و أمیت قال إبراهیم فإن الله یأتی بالشمس من المشرق فأت بها من المغرب فبهت الذی کفر و الله لا یهدی القوم الظالمین»(بقره: 258)؛آن کسی را که خدا به او پادشاهی ارزانی کرده بود، ندیدی که با ابراهیم درباره پروردگارش محاجه میکرد؟ آن گاه که ابراهیم گفت: پروردگار من زنده میکند و میمیراند.
(انعام)"/> هـ) شاخصههای برگزاری کرسیهای آزاد اندیشی در قرآن قبل از پرداختن به شاخصهها، باید به دو نکته توجه کرد: اولا اینکه، گذشته از اهدافی که خداوند در آیات پیرامون این موضوع در قرآن دارد، مثل تقویت و ایجاد فضای عقلانی در جامعه و شنیدن و گفتن بهترین سخنان، خود برگزاری این نوع گفتگوها بسیار مهم است؛ چراکه تا این نشستها برگزار نشود، بسیاری از سخنان به صورت ناگفته در دل افراد باقی میماند که نتیجۀ آن، ایجاد یک رشته آثار و پیامدهای غیر اخلاقی است؛ چنانکه میبینیم حتی خداوند نه تنها این شیوه را برای بیان حقایق به کار میگیرد، بلکه آن را به همۀ مردم نیز اعلام میکند.