چکیده:
امروزه تحقیقات زیادی بر روی استفاده از روشهای جدید در رنگرزی منسوجات انجام شده که در همه آنها تلاش میشود با انتخاب یک روش مناسب برای کاهش مصرف انرژی و مواد شیمیایی مصرفی، محصولی مقرونبهصرفه با یکنواختی قابلقبول تولید گردد. یکی از این روشها، استفاده از امواج فراصوت است. ازآنجاکه ماده رنگزا شدیدا با غشای سلولی گیاه محدود شده است، استخراج با روشهای بهتری همچون فراصوت میتواند به بهبود مکانیسم استخراج رنگزاهای طبیعی و خروج رنگزا از جدارههای غشای سلولی و همچنین بهبود انتقال رنگزا بر روی الیاف در فرایند رنگرزی در جهت حفظ منابع طبیعی کمک کند. هدف از این پژوهش استفاده از امواج فراصوت در استخراج رنگزای پوست گردو و رنگرزی الیاف پشم با عصاره مطلوب حاصله است که نتایج آن با روش معمول مقایسه میشود. با محاسبه راندمان جذب در روش فراصوت نسبتبه معمول، مشخص شد که استفاده از امواج فراصوت باعث افزایش میزان غلظت رنگزا در محلول نسبتبه روش معمول بوده است. بهمنظور بررسی تاثیر امواج فراصوت در فرایند رنگرزی، میزان بهرهوری روش فراصوت در رنگرزی نسبتبه روش معمول در دو حالت UU و UC محاسبه شده است. میزان بهرهوری UU نسبتبه UC برابر با 77/13% بوده است. بدینترتیب، اثرات مفید استفاده از امواج فراصوت در فرایند رنگرزی شامل جنبههای مختلف مکانیکی، مثل گاززدایی از لیف، تحریک و بهتلاطمدرآوردن محلول رنگزا، پخش سریع رنگ درون لیف و شکستن تجمع مولکولهای رنگزاست که سبب نفوذ بیشتر رنگزا به داخل لیف و شدتیافتن عمق رنگی حاصله میشود. نتایج اندازهگیری ثبات نمونهها نشان میدهد که ثبات نمونهها در هر دو روش فراصوت و معمول، متوسط تا خوب بوده است. نتایج حاصل از آنالیز SEM نیز این موضوع را بهوضوح ارائه میدهند. ایجاد نوعی فرسایش سطحی و تخریب فلسها در سطح لیف که سبب نفوذ بیشتر رنگزا به داخل لیف شده و قدرت رنگی را افزایش میدهد، از اثرات پدیده کاویتاسیون شمرده میشود که در تصاویر SEM دیده میشود
As valuable historical documents، works of art can dramatically contribute to historical research. History of carpet-weaving is vague in some periods and should be clarified by the help of the surviving documents and manuscripts. Ibn Hessam's Khavaran-nameh contains illustrations depicting carpets. The present paper seeks to analyze and extract information from the carpet illustrations in Khavaran-nameh. The focus is on the identity quality and diversity of designs over time. The significance of this study comes from the fact that historiography of carpet-weaving، as the most important Iranian art/craft، and resolving its historical ambiguities is central to an integrated national identity. The findings suggest that Khavaran-nameh is important in the study of Turkaman carpets because it was illustrated shortly after being composed. Although the details of its illustrations are not of high quality، they show a broader variety in comparison with other similar works.
خلاصه ماشینی:
عصارهگیری و رنگرزی الیاف پشم با رنگزای پوست گردو بهکمک امواج فراصوت چکیده امروزه تحقیقات زیادی بر روی استفاده از روشهای جدید در رنگرزی منسوجات انجام شده که در همۀ آنها تلاش میشود با انتخاب یک روش مناسب برای کاهش مصرف انرژی و مواد شیمیایی مصرفی، محصولی مقرونبهصرفه با یکنواختی قابلقبول تولید گردد.
هدف از این پژوهش استفاده از امواج فراصوت در استخراج رنگزای پوست گردو و رنگرزی الیاف پشم با عصارۀ مطلوب حاصله است که نتایج آن با روش معمول مقایسه میشود.
در جدول شمارۀ 2 میزان بهرهوری فرایند فراصوت نسبتبه روش معمول در فرایند استخراج برحسب مقدار پوست گردو در دمای 75 درجۀ سانتیگراد و مدتزمان 20 دقیقه آورده شده است.
الیاف پشم با این عصارهها بهروش معمول بهمدت 90 دقیقه در دمای جوش و نسبت حجم حمام به وزن کالای (L:R) 40:1، رنگرزی شدند و قدرت رنگی نمونهها (K/S) اندازهگیری شد که نتایج آن در شکل 2 ارائه شده است.
الیاف پشم با این عصارهها بهروش معمول بهمدت 90 دقیقه در دمای جوش و نسبت حجم حمام به وزن کالای (L:R) 40:1 رنگرزی شدند و قدرت رنگی نمونهها توسط K/S اندازهگیری شد که در شکل 4 ارائه شده است.
بهمنظور بررسی pH بر روی میزان قدرت رنگی، الیاف پشم با این عصارهها بهروش معمول بهمدت 90 دقیقه در دمای جوش و نسبت حجم حمام به وزن کالای (L:R) 40:1 رنگرزی شدند و میزان قدرت رنگی (K/S) اندازهگیری شد که نتایج حاصله در شکل 6 ارائه شده است.