چکیده:
یکی از موضوعات اصلی نسخ و کتب خطی سفرنامه هاست که بخش وسیعی از آنها به عصر قاجار اختصاص دارد. سفرنامهها گزارشهایی بجا مانده از گذشتگان هستند که حاوی مطالب ارزشمند و خواندنی میباشند خصوصا اگر با مهارت و هنرمندی به رشته نظم کشیده شده باشد. در این صورت ارزش ادبی آن دو چندان میشود.
سفرنامه منظوم فرنگستان از جمله نسخ خطی است که در این جا به معرفی آن پرداخته شده و شرح سفر اول ناصرالدین شاه قاجار به اروپا است که شاعر آن را به نظم درآورده است.
این نسخه در 46 برگ و 92 صفحه تنظیم شده است.تاریخ کتابت نسخه ذکر نشده است ولی باتوجه به شواهد در سال 1295ه ق سروده شده است.
شاعر این سفرنامه منظوم فردی به نام عیوق می باشد که با تمام جستجوها اطلاع چندانی در مورد ایشان حاصل نشد.
نسخه خطی سفرنامه منظوم فرنگستان یکی از نسخ ارزشمند دوره قاجار می باشد که در کتابخانه ملی به شماره 504 در تاریخ 1329 به ثبت رسیده است.
One of the main topics of texts and handwritten books is travelogs which many of them belong to Qajar era. Travelog (Safarnameh) are reports which are left from our ancestors and include a wide variety of fascinating and rich issues and if it is written in a skillful and artistic way it will be of double literary value. Poetic travelog of Farangestan (overseas world) is one of those handwritten texts that is revised in here and that includes a description of Naser-e-din shah Qajar’s first travel to Europe, which the poet has put it into verses. This edition is arranged into 46 sheets and 92 pages. The date of writing is not clearly mentioned but according to the evidence available it might have been written around 1295 AH. The poet of the travelog is a person named “Ayugh”, which unfortunately not much could be found about him in spite of a comprehensive research Poetic travelog of Farangestan handwritten texts one of texts valuable in Qajar era, which have recorded in national library on number 504 the date 1329.
خلاصه ماشینی:
سفرنامه منظوم فرنگستان از جمله نسخ خطیاست که در این جا به معرفی آن پرداخته شده و شرح سفر اول ناصرالدین شاه قاجار به اروپا است که شاعر آن را به نظم درآورده است .
البته شاعر در بیت دیگری به زمان سرایش این سفرنامه منظوم دقیق تر اشاره می کند: نــدیــده کس چنــان شــــه بــا جلالی فـرشــــتــه صــــورتـی فـرخـنــده فــالـی بدان ســـایه چو اصـــل خویش بی جفت ســـپهرش هر زمــان صــــدآفرین گفــت شــــه صــــاحبقرانی را که ســـی ســــال فــلــک در کــار او کــی کــرد اخــلال از بیت سوم می توان دریافت که در زمانی که عیوق در حال به نظم کشیدن سفر نامۀ منثور ناصرالدین شاه به اروپا بوده است ، سی سال از سلطنت ناصرالدین شاه می گذشته است .
عیوق در سفرنامه منظوم خود از این شخص به عنوان یکی از ملتزمین شاه نام می برد: نــخســــتــیــن بــود عــزالــدولــه هــمــراه جــنــابــش بــد بــرادر بــا شــــهــنشــــاه پس از این مقابله مشـاهده شـد که تمامی مطالب و رویدادها در کمال صـحت و درسـتی و بدون کوچکترین کژی و نادرستی به نظم کشیده شده اند که این ویژگی ، ارزش این نسخه را دو چندان می کند.
عیوق شاعر علاوه بر گزارش سفر به آرایه پردازی نیز توجه خاصی دارد و سفرنامۀ او دارای ویژگی های بلاغی است که به برخی از آنها که در این مثنوی بسامد بالایی دارند پرداخته میشود.
سفرنامه عیوق از این نظر که به رشته نظم درآمده است ارزشمند است ولی نکته ای که ارزش آن را دو چندان می کند صداقت شاعر و صحت اشعار آن می باشد.