چکیده:
ظهور نظریۀ تکامل در زیستشناسی نوین، بحثهای فراوانی را در موضوع رابطۀ علم و دین، میان اندیشمندان جهان برانگیخت. بررسی توافق یا تقابل متن قرآن با این نظریۀ علمی از موضوعات اساسی در این حوزه و آیۀ 59 سورۀ آلعمران یکی از آیات مهم مورد بحث موافقان و مخالفان خوانش تکاملی آیات آفرینش است. این آیه مَثَل عیسی را با مَثَل آدم همانند میسازد، سپس از دو مرحلۀ آفرینش آدم به عنوان وجه شبه در این تشبیه سخن میگوید؛ خلقت از خاک و امر خداوند به ایجاد. عموم مفسران تشابه عیسی و آدم را تنها در ایجاد آنی به امر خدا جستجو نموده و خلقت از خاک را بر خلاف ظاهر آیه، وجه افتراق عیسی و آدم شمردهاند. اما برخی دیگر آفرینش این دو را طبق سنن الهی در طبیعت دانسته و وجوه شباهت را به گونههای دیگر تفسیر نمودهاند. در این پژوهش به منظور تبیین وجوه شباهت در آیۀ مذکور، بر مبنای اصل حقیقت قرآنی و اصل عدم ترادف کامل، مفهوم قرآنی کلمات آدم، انسان، بشر، نفس، روح، خلق، امر و اصطفاء بهدست آمده و بر اساس مفاهیم قرآنی فوق، آیۀ مذکور به عنوان جزئی از نظام آیات آفرینش انسان تحلیل شده است. وجوه شباهت در تشبیه عیسی به آدم، در درجۀ اول خلقت از خاک همچون همۀ انسانها است و در درجۀ دوم برخورداری از نفس مُلهَم به روح از جنس امرِ ربّ که با نوعی برگزیدگی تکوینی و تمایز از افراد «بشر» همراه است و در قرآن با عنوان «اصطفاء» از آن یاد میشود.
خلاصه ماشینی:
در این پژوهش به منظور تبیین وجوه شباهت در آیۀ مذکور، بر مبنای اصل حقیقت قرآنی و اصل عدم ترادف کامل ، مفهوم قرآنی کلمات آدم ، انسان ، بشر، نفس ، روح ، خلق ، امر و اصطفاء به دست آمده و بر اساس مفاهیم قرآنی فوق ، آیۀ مذکور به عنوان جزئی از نظام آیات آفرینش انسان تحلیل شده است .
وجوه شباهت در تشبیه عیسی به آدم ، در درجۀ اول خلقت از خاک همچون همۀ انسان ها است و در درجۀ دوم برخورداری از نفس ملهم به روح از جنس امر رب که با نوعی برگزیدگی تکوینی و تمایز از افراد «بشر» همراه است و در قرآن با عنوان «اصطفاء» از آن یاد می شود.
از سویی این آیه یکی از آیات مورد استناد در مخالفت ظواهر قرآن با نظریۀ تکامل حیات است زیرا بنابر تفسیر مشهور، این آیه به خلقت یکبارٔە آدم بدون پدر و مادر اشاره دارد در حالی که صرف نظر از درستی یا نادرستی این نظریۀ علمی ، چنین برداشتی از آیه خلاف ظاهر است و به نظر می رسد با مجموعۀ آیات آفرینش انسان نیز هماهنگ نیست .
٦ـ وجوه شباهت در تشبیه عیسی به آدم ، در درجۀ اول خلقت از خاک همچون همۀ انسان ها است و در درجۀ دوم برخورداری از نفس ملهم به روح از جنس امر الهی است که با نوعی برگزیدگی تکوینی و تمایز از افراد بشر همراه است که در قرآن با عنوان اصطفاء از آن یاد می شود.