چکیده:
اثر هنری اغلب محصول شرایط سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، دینی و فرهنگی جامعة عصر خویش است، بر این اساس ارتباط اثر هنری با جامعه و بستر شکلگیری خویش از مباحث مطالعه آثار هنری بهویژه در روشها و رویکردهای جامعهشناختی چون رویکرد بازتاب است. بنابر این رویکرد، اثر هنری همواره چیزی درباره جامعه میگوید. مطالعة آثار هنری دوره قاجار نیز بنا به تحولات گسترده در حوزههای مختلف و ارتباط موثر با آفرینشهای هنری آن واجد این ویژگی است. از آثار شاخص اواخر قاجار، تکیة معاونالملک است که تنوع کاشیها و نقاشیهای آن شایان توجه است. هدف این پژوهش تاکید بر ارتباط زمینه و بستر اجتماعی با شکلگیری اثر هنری با تکیه بر مضامین کاشیهای تکیة معاونالملک است و به این پرسشها پاسخ میدهد که چه عواملی در شکلگیری این مضامین نقش داشتهاند؟ و چگونه در کاشینگارهها بازنمود یافتهاند؟ این پژوهش از نوع بنیادی_ توسعهای و روش توصیفی- تحلیلی است و با تکیه بر رویکرد بازتاب انجام گرفته است. در بیان نتایج آن میتوان گفت اغلب مضامین تصویرشده بر کاشیهای تکیه معاونالملک، در پی تحولات دوره قاجار و فرآیند مدرن شدن، ارتباط گسترده با اروپا، ورود فناوری های جدید و شرایط سیاسی، اجتماعی و فرهنگی جامعه شکل گرفتهاند و از اینرو، بازتابی از شرایط جامعة عصر خویش هستند.
خلاصه ماشینی:
در بیان نتایج آن میتوان گفت اغلب مضامین تصویر شده بر کاشیهای تکیۀ معاون الملک ، در پی تحولات دورۀ قاجار و فرآیند مدرن شدن ، ارتباط گسترده با اروپا، ورود فناوری های جدید و شرایط سیاسی، اجتماعی و فرهنگی جامعه شکل گرفته اند و از این رو، بازتابی از جامعۀ عصر خویش هستند.
این 214 پژوهش با توجه به غنا و تنوع کاشیکاری این مجموعه ارزشمند و ارتباط آن با تحولات جامعۀ قاجار و نیز با هدف تأکید بر نقش زمینه و بستر اجتماعی در شکل گیری اثر هنری، بررسی و شناخت این عوامل ، همچنین چگونگی بازنمود آنها در مضامین و موضوعات طرح شده در کاشیهای تکیۀ معاون الملک میکوشد تا با رویکرد جامعه شناختی بازتاب ، این رابطه را مورد مطالعه و ارزیابی قرار دهد.
با توجه به پژوهش های انجام شده ، این پژوهش در نظر دارد به طور مشخص با تکیه بر نقش و تأثیر زمینه ها و تحولات روز جامعه در شکل گیری و بروز اثر هنری، به بررسی تأثیر عوامل سیاسی و فرهنگی و تحولات جامعۀ قاجار به ویژه در شهر کرمانشاه بر موضوعات و مضامین کاشیهای تکیۀ معاون الملک بپردازد.
این کاشینگاره ها افزون بر روایت و صحنه سازی واقعۀ کربلا که در ارتباط مستقیم با کارکرد بنای تکیه تصویر شده است ، همچون دانشنامه ای تصویری، مضامین بسیار دیگری از اسطوره ، حماسه و تاریخ گرفته تا موضوعات ، اماکن و شخصیت های معاصر خویش همراه با نقوش تزیینی را دربرگرفته اند.