چکیده:
گرایش فکری احزاب و جریانهای سیاسی مختلف، تعیین کنندة تصمیمات و اقدامات آنها در حوزههای مختلف سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی است. در ایران نیز با مشخص کردن جهتگیری سیاسی و گرایش فکری احزاب و جریانهای سیاسی، میتوان نوع تصمیمگیری و تصمیمسازی آنها را تجزیه و تحلیل کرد و مهم تر آن که به ماهیت دولت ها پی برد. این پژوهش، به-دنبال پاسخ گویی به این سوال است که جریان سیاسی اصلاح طلب در ایران، دارای چه گرایش فکری است. نتایج حاصل از این پژوهش که با روش پیمایشی به انجام رسیده و با استفاده از مدل Political Compass و نرم افزار SPSS تجزیه و تحلیل شده است، نشان میدهد که گرایش فکری جامعة آماری این پژوهش در محدوده چپ دموکراتیک یا سوسیال دموکراسی قرار دارد. تحلیل اطلاعات حاصل از پرسش نامهها نشان میدهد که این فعالان سیاسی دارای انسجام فکری قابل توجهی هستند. هم چنین، انجام آزمون t با دو متغییر مستقل، نشان میدهد که میانگین پاسخهای دو گروه خانمها و آقایان اصلاح طلب تفاوت معناداری با یکدیگر ندارند. بنابراین، عامل جنسیت تاثیری در تفاوت گرایش فکری اعضای این جریان سیاسی ندارد. اما انجام این آزمون برای دو گروه روحانیون و غیرروحانیون اصلاح طلب، نشان میدهد که علی رغم انسجام کلی، میانگین پاسخهای این دو گروه تفاوت معناداری با یکدیگر دارند. بنابراین، حوزوی بودن، در تفاوت گرایش فکری اعضای جریان سیاسی اصلاحات تاثیرگذار است.
خلاصه ماشینی:
نتايج حاصل از اين پژوهش که با روش پيمايشي به انجام رسيده و با استفاده از مدل Political Compass و نرم افزار SPSS تجزيه و تحليل شده است ، نشان مي دهد که گرايش فکري جامعۀ آماري اين پژوهش در محدودة چپ دموکراتيک يا سوسيال دموکراسي قرار دارد.
يکي از اين مدل ها، مدل Political Compass است که با استفاده از سؤالات بسته و طيف چهارگزينه اي ليکرت ، مي تواند گرايش فکري افراد را در طيفي از رويکردهاي اقتدارطلب و دموکراتيک از نظر سياسي و گرايش با اقتصاد بازار يا برنامه ريزي شده از نظر اقتصادي ، مشخص سازد.
بنابراين ، مدل فوق مي تواند براي تعيين جايگاه فکري و گرايش هاي سياسي گروه ها و احزاب مختلف در ايران مورد استفاده قرار گيرد.
حال ، سؤالي که مطرح مي شود، اين است که جايگاه فکري اصلاح طلبان ايراني در ميان مکتب هاي سياسي و فکري کدام است ؟ به عبارتي ، جبهۀ اصلاح طلبان ايراني که در قالب احزاب مختلف آرايش يافته اند، از نظر سياسي رويکردي اقتدارگرا يا دموکراتيک دارند؟ از نظر اقتصادي چه طور؟ آيا از الگوي اقتصاد آزاد پيروي مي کنند يا به اقتصاد کنترل شده با برنامه ريزي دولت باور دارند؟ با اين مقدمه و پرسش هاي مورد نظر، در اين پژوهش با استفاده از داده هاي ميداني و مدل Political Compass گرايش فکري اصلاح طلبان مورد مطالعه و ارزيابي قرار مي گيرد .