چکیده:
در چارچوب حق های بشری، می توان با تکیه بر معنای «فاعلیت هنجاری» از مفهوم مبهم کرامت ذاتی پرده برداشت و بر مبنای نقش حق های بشری در پاسداری از «شخص بودن» انسان، به سوی فهم چیستی حق های بشری و تعیین مصادیق آن راهی گشود. همچنین در چارچوب حقوق شهروندی با تکیه بر اهمیت نقش سیاسی متمایزکننده ی افراد جامعه در شکل دادن و حمایت از زندگی جمعی، آن ها می توانند شرایط حاکم بر زندگی اجتماعی را به شکل برابر تعیین کنند. این موقعیت، نه تنها حق برابر به منظور بهره مندی از خیرهای جمعی ناشی از مشارکت سیاسی را تضمین می کند؛ بلکه تکالیف برابری را به منظور حمایت و تقویت آن ها در برمی گیرد. در این رابطه، شهروندی «حق بر داشتن حق ها» را شکل می دهد و از این منظر که این توانایی را به خود شهروندان واگذار می کند تا تصمیم بگیرند خواهان چه حق هایی هستند و چطور اعمال می شود؛ متمایز از حقوق بشر تلقی می شود.
خلاصه ماشینی:
(راسخ، پیشین: 244) اکنون میتوان پرسید در چارچوب حقوق بشر، این کدام دسته از «ترجیحات» هستند که «باید» برای همهی انسانها از سوی دولتها ذیل عنوان «حق» تضمین شوند؟ و از سوی دیگر شهروندان بر مبنای حقوق شهروندی از کدامین ترجیحات تضمین شده برخوردارند؟ در چارچوب گفتمان حقوق بشر برخلاف حقوق شهروندی، تأکید ما بر «ضرورت» تضمین دستهای از ترجیحات از سوی دولتها نمیتواند بدین معنا باشد که «حقوق بشر» توسط دولتها خلق میشود؛ چراکه میان دکترین حقوق بشر کنونی و نظریهی حقوق طبیعی ارتباطی وثیق وجود دارد.
این بدین معنا است که نمیتوان تنها به وجود حق آزادیها تکیه کرد و گفت صرف اینکه شخص میتواند بدون برخورد قیم مآبانه و البته بهطور مستقل تصمیم بگیرد یا بدون ممانعت دیگری تصویر ذهنیاش از زندگی ارزشمند را تحقق ببخشد، کافی است و حقوق بشر صرفا به حقوق مدنی و سیاسی محدود میشود؛ بلکه لازم است تا از رهگذر تأمین حداقلی شرایط ضروری فراهم شود و رشد کند تا فاعلیت بتواند نقش عملی خود در تحقق یک زندگی بالنده و هدفمند را ایفا نماید.
(Ibid: 183) بنابراین حقوق رفاهی در راستای تأمین حداقل حمایتهای لازم برای تحقق فاعلیت هنجاری در جریان است تا از رهگذر بهرهمندی از منابع مادی، ظرفیت لازم برای تحقق اهداف زندگی در اشخاص برقرار باشد و از آن میتوان چنین نتیجه گرفت که آزادی صرفا انجام دادن آنچه شخص میخواهد نیست، بلکه ناظر بر اعمالی است که بهمنظور تعقیب فهم مورد نظر شخص از زندگی ارزشمند انجام میگیرد نیز میباشد.