چکیده:
امروزه نقش پیچیده و چندلایة زبان در ارتباطات و تعاملات فرهنگی و علمی در سطح بینالملل آشکار است. استعمار نیز بهرههای بسیاری طی چند صد سال گذشته از این مقولة مهم برگرفته است. استعمار زبانی و فرهنگی سرفصلی مهم از تاریخ استعمار دیروز و امروز است. این در حالی است که اسلام خود دین زبانی است و تمدن آن نیز پایة زبانی و فرهنگی داشته است. زبان قرآن زبان مادری هیچ قومی نیست، بلکه زبان کامل و جامع خدای بزرگ در لباس سخن مردم و مبتنیبر فطرت انسانی است؛ زبانی که در قیدوبندهای نژاد و قومیت، سیاست و ملیت، و مرزهای جغرافیایی و تاریخی محصور نمیماند و بیش از آنکه ترجمان مجموعة حقوقی و داستانی و شریعت حلال و حرام باشد، پایه و مایة دانش و بینش و فکر و فرهنگ است. زبان قرآن، با توجه به ظرفیتهای متعدد و ناشناختة آن، میتواند پایة مرابطات فکری و مصدر الگوی فرهنگی و علمی جمهوری اسلامی برای بهرههای متعالی انسانی در سطح جهانی باشد. در این مطالعه به تبیین بخشهایی از نقشها و ظرفیتهای این زبان پرداخته شده و نیز بیان شده است که ترجمههای قرآن از ایفای چنین نقشهایی ناتواناند.
خلاصه ماشینی:
شـق اخيـر استعمار، يعني استعمار زباني ، فرهنـگ و هويـت بسـياري از کشـورهاي مغلـوب را بـراي هميشه تحت تأثيرات عميق و دگرگوني هاي شديد خود قرار داد؛ اين حالت در کشـورهاي اسلامي با شدت کم تري همراه بود و دليل آن بهره هاي نسـبي ايـن سـرزمين هـا از زبـان و فرهنگي بود که قرآن کريم في الجمله ارزاني آن ها داشته بود.
نکتة اصلي سخن آن جاست که اسلام دين «زبان » است و زبان اين دين نيز، کـه زبـاني ويژه است و زبان مادري و لغت ويژة هيچ قومي به شمار نمي رود، پيش و بيش از آن که آينة شريعت و دستگاه حلال و حرام باشد، دسـتگاه انديشـه و بيـنش اسـت و مـي توانـد همـة کارکردها و کاربردهايي را که زبان در دنياي امروز در عرصه هاي فکري ، فرهنگي ، سياسـي ، امنيتي ، اجتماعي ، اقتصادي ، و مانند آن دارد به طور کامل و بـه دور از آفـات و آسـيب هـاي مرتبط با آن ها داشته باشد.
پي ير کلر در مسئلة عرب، پس از برشماردن انواع خدماتي که فرانسـه در سـرزمين هـاي عربي هم چون شهرهاي فلسطين ، دمشق ، بيروت ، قاهره ، اسـکندريه ، طنطـا، بصـره ، موصـل ، کرکوک ، دلتاي نيل ، و مانند آن ها در ساخت مدرسه و دانشگاه کرده و بدان وسايل بـه بسـط زبان خود در اين مناطق و نفوذ در لايه هاي نخبگاني کرده است مي نويسد: توسـعه و انتشـار زبان ما، فروزندگي فرهنگ ما، اعمال بشردوستانه ، تفوق فکر، و نبوغ فرانسه اين هاست عمل انجام شده اي که [اعراب ] نمي توانند از آن دست بردارند!