چکیده:
شکلگیری گونههای جدید یا احیای الگوهای پیشین افراطگرایی در درون جامعه اسلامی همواره یکی از مهمترین عوامل در مهار جنبشهای بیداریجویانه در سطح جهان اسلام بوده است. تاریخ جهان اسلام بهتناوب این الگوها را بهخود دیده است که با توجه به شرایط زمانی و مکانی بهمنزله «پاد» عمل کردهاند. خیزشهای نوین منطقه خاورمیانه و شمال افریقا، که از آخرین روزهای سال ۲۰۱۱ و تحت عنوان «بیداری اسلامی» آغاز شد، سبب شد تا گونه افراطگرای سلفی خود را بهصورت گونه نوین افراطگرایی نوسلفی بازتولید کند. گسترش فعالیت این نحله جدید، تاثیرات قابلتوجهی در جهان اسلام در هر دو حوزه نظری و عملی داشته است. این آثار عمدتا معطوفبه ایجادکردن شکافهای جدید و جدی بین دولتهای اسلامی، گسترش پدیده اسلامهراسی در مقیاس وسیع، و بهحاشیهراندن مسائل اصلی جهان اسلام بوده است. در این مقاله با استفاده از روش توصیفی و تحلیلی، با تحلیل ابعاد گوناگون افراطگرایی نوسلفی و آثار گسترش این رویکرد افراطگرایانه بر جهان اسلام، روشهای مواجهه با اینگونه افراطگرایی بررسی میشود.
خلاصه ماشینی:
يکي از چالش هاي دروني جهان اسلام کـه بـا موضـوع بيـداري اسلامي پيوند خورده ، گسترش افراط گرايي در قالب مهم تـرين تجلـي آن يعنـي سـلفي گـري (از سلفي گري سنتي گرفته تا سلفي گري جديد) است .
تحولات دو دهة آخـر قـرن بيسـتم در عرصـة بين المللي و سال هاي طي شده از قرن بيست ويکم (ازجمله حملة اتحاد جماهير شوروي بـه افغانستان و رويکرد تهاجمي ايالات متحده در قبال برخي کشورهاي اسلامي ) زمينة لازم را براي تقويت اين شکل افراط گرايي در جهان اسـلام فـراهم کـرد.
گسـترش ايـن شـکل از افراط گرايي نوين در قالب نوسلفي گري آثاري جدي بر جهان اسـلام در سـطح کلـي و بـر روابط موجود بين دولت هاي اسلامي داشته است .
بررسي آثار ناشي از گسترش افراط گرايي نوسلفي بر جهان اسلام و هم چنين راه کارهاي برون رفت از اين چالش هاي پديدارشدة ناشي از گسترش سلفي گري (در ساحت فکري و ساحت عملي ) به يکي از موضـوع هـاي مهـم مدنظر پژوهشگران تبديل شده است .
به نظر مي رسـد يکـي از مهـم تـرين خطـرات افراط گرايي نوسلفي جديد براي جهان اسلام تلاش براي گسترش دادن ايدة خلافت سـنتي در بين اهل سنت است که سال ها آرزوي احياي آن را داشته اند و سعادت دنيا و آخـرت خـود را در احياي آن مي بينند.
يکي از چالش هاي اصلي اي که فراروي بيداري اسلامي در جهان اسلام ايجاد شده است گسترش شکل جديد افراط گرايي نوسلفي است .