چکیده:
در طول ماههای گذشته، عربستان سعودی دستخوش برخی تحولات در سطوح مختلف داخلی، منطقهای و بینالمللی شده است که از جمله میتوان به گسترش روابط با ایالات متحدۀ آمریکا و خرید کلان تسلیحاتی از این کشور، تنش در روابط با قطر، انتصاب محمد بنسلمان به ولیعهدی و آشکار کردن روابط با رژیم صهیونیستی اشاره کرد. نکتۀ شایان توجه در همۀ این تحولات، دستمایه قرار دادن بهانۀ مقابله با نفوذ منطقهای جمهوری اسلامی ایران بهعنوان یک تهدید منطقهای است. از این رهگذر، تحولات مذکور در کانون توجه نخبگان سیاسی و نظامی ایران قرار گرفته است و تحلیلگران مسائل استراتژیک با حساسیت ویژهای به تهدیدهای برخاسته از آن مینگرند؛ اما با توجه به گوناگونی ماهیت تهدیدها و اهمیت تهدیدهای امنیتی در سرنوشت یک کشور، هدف اصلی مقالۀ پیشرو، واکاوی ماهیت این تهدیدهاست. بر این اساس، به طرح این پرسش پرداختیم که ماهیت تهدیدهای برخاسته از تحولات اخیر عربستان سعودی برای جمهوری اسلامی ایران چیست؟ در پاسخ به این پرسش، با استفاده از روش توصیفی - تحلیلی برپایۀ استفاده از منابع کتابخانهای و با عنایت به تعامل فهم و واقعیت در مکتب امنیتی کپنهاگ - که بهعنوان رویکرد پژوهشی مقاله انتخاب شده است - این فرضیه بیان شد که به نظر میرسد تحولات اخیر عربستان سعودی، بیانگر تلاش این کشور برای برعهده گرفتن کارکردی محوری با هدف مهار منطقهای جمهوری اسلامی ایران از سوی ایالات متحدۀ آمریکا است که این کارکرد بهویژه با به قدرت رسیدن بنسلمان به ولیعهدی و نگرشهای ضد ایرانی وی، تشدید شده است و امنیت ملی جمهوری اسلامی را بیش از پیش تهدید میکند.
Over the past few months، Saudi Arabia has been subject to certain developments at different domestic، regional and international levels. These include Saudi mass purchase of arms from the US، tensions in it's realations with Qatar، appointment of Mohammad bin Salman as crown prince، and exposing it's ties with the Zionist regime. What’s considerable in all of these developments is the Saudis’ attempts to portray the Islamic Republic of Iran’s regional influence as a threat and using it as a pretext. These developments have attracted the attention of political and military elites in Iran and strategic affairs analysts look at the threats arising from them with special sensitivity. Given the diversity of the nature of threats and the importance of the role that security threats play in the fate of a country، the main objective of this paper is to examine the nature of these threats. Hence، the following question was raised to be investigated: What is the nature of the threats posed against Iran originating from recent developments in Saudi Arabia? To answer the question، an analysis was developed using the descriptive-analytical method، based on library sources، and with a view on the interaction between understanding and reality in the Copenhagen School- as the research approach of this paper. Consequently، the hypothesis was offered that the recent developments in Saudi Arabia are indicative of the country’s attempts to play a pivotal role in the United States’ moves to contain Iran’s regional influence. Such a role has especially intensified since the appointment of bin Salman as crown prince، and، given his anti-Iran attitudes، threatens the Islamic Republic’s national security more than before.
خلاصه ماشینی:
بر این اساس ، به طرح این پرسش پـرداختیم کـه ماهیـت تهدیدهای برخاسته از تحولات اخیر عربستان سعودی برای جمهوری اسلامی ایران چیـست ؟ در پاسـخ بـه این پرسش ، با استفاده از روش توصیفی - تحلیلی برپایۀ استفاده از منابع کتابخانه ای و با عنایت بـه تعامل فهم و واقعیت در مکتب امنیتی کپنهاگ - که به عنوان رویکرد پژوهشی مقالـه انتخـاب شـده است - این فرضیه بیان شد که به نظر میرسد تحولات اخیر عربستان سعودی، بیانگر تلاش این کشور برای برعهده گرفتن کارکردی محوری با هدف مهار منطقه ای جمهوری اسلامی ایران از سوی ایالات متحده آمریکا است که این کارکرد به ویژه با به قدرت رسیدن بن سلمان به ولیعهدی و نگرش های ضد ایرانی وی، تشدید شده است و امنیت ملی جمهوری اسلامی را بیش از پیش تهدید می کند.
در این سفر، ترامپ در پی سه هدف کلی بود: نخست ، ایجاد موازنۀ نظامی در غرب آسیا؛ دوم ، سرعت بخشیدن به تشکیل کامل ناتوی عربی برای مقابله با جمهوری اسلامی ایران ؛ سوم ، کمک به روند عادی سازی روابط کشورهای عربی با رژیم صهیونیستی (٥-١ :٢٠١٧ ,Feierstein).
بر این اساس ، کنش کلامی نخبگان سیاسی و نظامی جمهوری اسلامی ایران حکایت از آن دارد که تهدیدهای برخاسته از تحولات اخیر عربستان ، تهدیدی امنیتی قلمداد شده که میتواند منافع حیاتی کشور را به مخاطره افکند.
Saudi Arabia and the United States: Common Interests and Continuing Sources of Tension, Center for Strategic and International Studies, 3-10.