چکیده:
این تحقیق باهدف شناسایی کانون و عوامل همدید موج طوفان گردوغبار 16 تا 19 ژوئن 2015 در غرب ایران انجام گرفت. جهت بررسی شرایط همدیدی علل وقوع این پدیده، از مجموعه دادههای پیشبینی میانمدت جوی مرکز اروپائی (ECMWF) باقدرت تفکیک 0/125درجه قوسی شامل، ارتفاع ژئوپتانسیل، امگا، فشار تراز دریا، مولفههای مداری و نصفالنهاری، رطوبت ویژه، رطوبت خاک تا عمق 10 سانتیمتری و عمق اپتیکی گردوغبار استفاده گردید. جهت مسیریابی منشا ذرات گردوغبار مدل حداقل پارامترهای هواشناسی (Hysplit) مورد استفاده قرار گرفت. نتایج تحقیق نشان داد که ناپایداریهای ایجادشده توسط کمفشارهای حرارتی سطح زمین و تحرکات پرفشار عربستان، همراه با استقرار یک بریده کمفشار در سطوح میانی جو در شرق خزر در رخداد این مخاطره موثر بوده است. بررسی نقشههای ردیابی حاصـل از Hysplit نشان میدهد که دو مسیر کلی برای انتقال گردوغبار به منطقه موردمطالعه قابلتشخیص است. 1- مسیر شمال غربی- جنوب شرقی در ارتفاع 1500 متری: که با عبور از روی هستههای گردوغبار شکلگرفته در غرب عراق و شرق سـوریه عمـل انتقـال به نیمه غربی ایران را انجام میدهند؛ بطوریکـه این جریانات توانستهاند گردوغبار را تا جنوب غرب ایران نیز انتقال دهند.2- مسیر غربی- شرقی در ارتفاع 500 تا 1000 متری: منبع ذرات این مسیر داخل کشور (اطراف هورالعظیم) است که منشا اصلی گردوغبار روزهای 18 و 19 ژوئن در لرستان بوده است. با توجه به اینکه رطوبت خاک بیابان های عراق و سوریه تا عمق 10 سانتیمتری کمتر از 15 درصد بوده است، با عبور جریانات از روی این مناطق، ذرات ریز خاک بهراحتی توسط سامانههای همدید به سمت غرب ایران منتقل شده است
This research was conducted to identify the dust storms in the Midwest of Iran from June 16 to 19, 2015. To investigate the synoptic conditions of the causes of this phenomenon, the ECMWF has an array of 0.125 degrees, including geopotential, omega, and sea level pressure, orbital and meridian components of the wind, specific humidity Soil moisture was applied to a depth of 10 cm. Similarly, for the purpose of routing the source of dust particles, the model of the Minimum Meteorological Parameters (HYSPLIT) Marv was used. The results of this study showed that in Lorestan province, non-ditches created by low-pressure thermal springs and high-altitude movements in Saudi Arabia caused the convergence and sucking of flows to the west of the country, as well as the establishment of a low-pressure cut at the middle levels of the atmosphere in the east of the Caspian. In the event of this risk, it has been effective. According to the average soil moisture from the surface of the earth to a depth of 10 cm in days with dust hazards, the moisture content of dust particles in the dust was less than 15%, due to the flow of streams from these fields without sufficient moisture, fine particles the soil is easily directed towards the study. A survey of Hysplit tracking maps shows that two general paths for the transfer of dust to the studied region can be detected. 1-Northwest - Southwest At an altitude of 1500 meters: passing through the dust nuclei formed in the northwest of Iraq and east of Syria, carry out the transfer of dust to the west-west of Iran. As these currents have been able to transfer dust to the southwest of Iran, this path can be considered the main route of dust dispersion to the region. 2- The western-eastern route at an altitude of 500 to 1000 meters: is the source of particles of this route inside the country (around Hurralazim) that entered the West of Iran and greatly reduced the horizontal visibility, which is the main source of dust on June 18 and 19. The investigation of the path of dust particles in the walnut shows that these particles were initially transferred to lower levels by low-pressure systems in the Midwest of Iran and then pulled in three directions on the ground.
خلاصه ماشینی:
ریوندی و همکاران (١٣٩٢)، به مطالعه بررسی تشکیل و انتشار طوفان های گردوخاک ورودی به غرب و جنوب غرب ایران با استفاده از مدل پخش لاگرانژی ذرات HYSPLIT پرداختند نتایج نشان داد که به طورکلی منابع اصلی غبار برای طوفان های گردوغباری جنوب غرب ایران محدودهای در حدفاصل مرکز تا شمال عراق ، شرق سوریه تا شمال عربستان هست .
ولی و همکاران (١٣٩٣)، به مطالعه و بررسی تحلیل اقلیمی و ردیابی طوفان های گردوغبار فراگیر در جنوب و مرکز ایران پرداختند نتایج حاکی از این بود که توده گردوغباری از منطقه شمال غرب عراق و شرق سوریه سرچشمه گرفته و با جهت شمال غربی - جنوب شرقی وارد ایران شده است .
محمدی و همکاران (١٣٩٤)، به ردیابی منابع گردوغبار در سطوح مختلف جو تهران با استفاده از مدل HYSPLIT پرداختند نتایج کار آن ها نشان داد که یکای از سیستم ها فشار مؤثر در وقوع گردوغبار و تعیین مسیر آن ها پرفشار مستقر بر رو عربستان است که در تمام روزها غبار موردمطالعه این سامانه حرکت و جابه جایی اندکی داشته و تقریبا به صورت یک سیستم دائمی در منطقه بوده است .
(رجوع شود به تصویر صفحه) ٧٠٠؛ (و) نقشه ردیابی ذرات گردوغبار Hysplit روز ١٦ ژوئن ٢٠١٥ در روز ١٧ ژوئن امتداد جریانات گردوغبار بر روی منطقه به سبب کم فشار بریده ای در عرض های پائین تر (٣٤ تا ٣٨ درجه شمالی ) می باشد (شکل ٣ الف ) حرکات شرق سوی این بریده کم فشار، با ارتفاع ٥٧٦٠ ژئوپتانسیل متر بر روی منطقه غرب عراق سبب انتقال گردوغبار به غرب کشور شده است .