چکیده:
«سرعت» و «امنیت» دو نیاز اساسی در مراودات تجاری است که برای تأمین آن الزاماتی وجود دارد. در این زمینه، احترام به اعتماد مشروع از مهمترین الزامات است. در حوزۀ اسناد تجاری، حمایت از دارنده با حسننیت ایجاب میکند که ظاهر سند مورد توجه قرار گیرد و حقوق و تکالیف مربوط به سند تجاری براساس ظاهر سند ارزیابی شود. این اصل که میتوان از آن به اصل «انعکاس حقوق و تعهدات برواتی در خود سند تجاری» یاد کرد، در متون قانونی ایران تصریح نشده است. این پژوهش درصدد است از سویی با مطالعۀ تطبیقی در اسناد بینالمللی و حقوق فرانسه، از دستاوردهای نظامهای حقوقی مزبور استفاده کند و از سوی دیگر با واکاوی مصادیق متعدد اصل پیشگفته در متون قانونی ایران و به روش استقرایی، به اصلی اصطیادی دست یابد.
خلاصه ماشینی:
اين ضمانت اجرا در رويۀ قضايي ايران نيز مورد توجه قرار گرفته و از سويي شروطي که در سند تجاري انعکاس نيافته حتي در فرض اثبات در برابر دارنده قابل استناد تلقي نشده و خلاف «ظهور» اسناد تجاري دانسته شده است (رأي مورخ ١٣٩١/١/٢٩ شعبۀ ٢٢ دادگاه تجديدنظر استان تهران )٢ و از سوي ديگر شروطي که در سند تجاري منعکس شده حتي در برابر دارندة با حسن نيت نيز قابل استناد دانسته شده است که براي نمونه مي توان به رأي مورخ ١٣٩٢/٢/٢٨ شعبۀ ١٣ دادگاه تجديدنظر استان تهران اشاره 3 کرد.
برخي (صقري ، ١٣٨٧: ١٣٣-١٣٢؛ حسن زاده ، ١٣٩٣: ١٢٥-١٢٤) براي پذيرش ظهرنويسي به موجب برگ ضميمه ، به مادة ١٣ قانون متحدالشکل ژنو و نيز توافق خصوصي مشروع طرفين (ناقل و منتقل اليه ) استناد کرده و رأي مورخ ١٣٧٠/١٠/٠٩ شعبۀ ٢٤ دادگاه حقوقي ٢ تهران را مؤيد آن دانسته اند.
اين نظر به آنکه در عين حمايت از دارندة با حسن نيت به عنوان مبناي قاعدة لزوم انعکاس حقوق و تکاليف برواتي در خود سند تجاري ، از اصل آزادي اراده نيز تبعيت مي کند، قابل تأييد است .
به موجب اين اصل که در برخي نظام هاي حقوقي غربي مورد پذيرش قرار گرفته ، کليۀ حقوق و تعهدات ناشي از اسناد تجاري صرفا بايد در خود سند تجاري منعکس شود.
Negotiable Instruments, in Particular Bills of Exchange in Macau, China, Journal of International Commercial Law and Technology, Vol. 2, Issue 2.