چکیده:
بخشی از آموزههای روایی احادیث طبی است. ویژگی این احادیث در نگاه نخست اختصاص به مخاطب و بیمار خاص است که در اصطلاح فقه الحدیث به آن قضیه خارجیه اطلاق میشود. در مقابل، میتوان بسیاری از این آموزهها را بر اساس معیارهایی معین، قضیه حقیقیه دانست که در تمامی مصادیق مشابه کاربرد و حجیت دارند. هدف از این پژوهش، بررسی تأثیر فضای صدور در شکلگیری احادیث طبی در قالبهای قضیه حقیقیه و خارجیه و به تبع، بیان راههای تشخیص این نوع قضایا در احادیث است. همچنین با بررسی ادله میتوان به اصل اولی در این زمینه دست یافت. براساس این پژوهش که به صورت مصداقی به بررسی روایات طبی پرداخته است با شناسایی مخاطب، فضای صدور و دیگر شواهد و قرائن میتوان آموزههای طبی را قضایای حقیقیه دانست. همچنین هر چند احادیث طبی با دیگر روایات تفاوتهایی دارند، ولی اصل اولی در این روایتها نیز همانند دیگر آموزههای روایی قضیه حقیقیه است.
خلاصه ماشینی:
همچنين هر چند احاديث طبي با ديگر روايات تفاوت هـايي دارنـد، ولـي اصل اولي در اين روايت ها نيز همانند ديگر آموزه هاي روايي قضيه حقيقيه است .
با توجه به آنکه در موضوع طب سنتي و اسلامي نوشته هاي فراواني وجود دارد، متأسـفانه در موضوع اين پژوهش (نگاه به قضيه خارجيه و حقيقيه بودن احاديث طبي) نگاشته مستقلي يافـت نشد؛ هر چند در ميان کتاب ها و مقاله ها متناسب با هدف اين نوشتار، نگاشته هـايي وجـود دارد[١] که در اين گفتار از برخي از آنها استفاده و به برخي ديگر پاسخ داده شد.
شيخ مفيد با پذيرش بيان شيخ صدوق در اين قسمت ، دسته ديگري را به آن مـي افزاينـد: در مواردي معصومان ع مي دانستند که بيماري فرد پايان يافته است و دارويـي را مـي فرمودنـد، در حالي که براي بيماري زيان داشت ، ولي چون دوران بيماري فرد تمام شده بود و امام ع بـه اذن خداوند اطلاع داشت ، بيمار تن درست مي شد و مردمان خيال ميکردند که با وجود بيماري نيز اين دارو درمان مي آورد، در حالي که اشتباه تصور مي کردند و دچار ضرر مي شـدند.
شيخ صدوق نيز کـه بـا احاديـث طبـي مخـالف است ، در کتاب هاي خود بعضي از اين احاديث را آورده و ذيل هيچ کدام بيان نکرده است که اين روايت ها خاص مخاطب يا منطقه خاصـي اسـت و نبايـد بـه آن عمـل کـرد (ر.