چکیده:
از ویژگیهای ممتاز ادب فارسی ، عشق و ارادت ویژة شاعران شیعی به پیشوایان و رهبران الهی و ائمّة هدی علیهمالسّلام است و بدون تردید هیچ یک از امامان معصوم را نمیتوان یاد کرد که شاعران و نویسندگان فارسی زبان در مدح و منقبت و فضایل آنها شعر و سخنی بر زبان جاری نکرده باشند. از آن میان حکیم ملاّ عبدالرّزّاق بن علی لاهیجی، مشهور به فیّاض لاهیجی از فیلسوفان و متکلّمان برجستة شیعه و از مشهورترین علمای دورة صفویّه است که اغراض مختلف شعری را در دیوان خود جای داده است و آنچه در این میان جلوهگری مینماید، قصایدی است که شاعر آنها را به اهل بیت علیهمالسّلام اختصاص داده است. مقالة حاضر با روش توصیفی، به بررسی قصاید شاعر در مدح و منقبت اهل بیت همام علیهمالسّلام پرداخته است. مهمّترین یافتههای پژوهش، بیانگر این حقیقت است که فیّاض لاهیجی از جملة شاعرانی است که شعر خود را به نام مبارک چهارده معصوم علیهمالسّلام زینت بخشیده و آن را از روی اعتقادات عمیق و ارادتی خالصانه انجام داده است.
خلاصه ماشینی:
» ( سعادت پور، 1388: 10) فیاض لاهیجی در قصیدهای از قصاید خود به مواردی از ویژگیها و اوصاف حضرت فاطمه زهرا (س) به شرح زیر پرداخته است: 1- گوهر عصمت: 2- {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} 3- نهال گلشن عصمت، گل حدیقة دین: 4- {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} 5- صدف گرانبهای گوهر حسین و حسن: 6- {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} 7- كنیزی حرم آن حضرت، آرزوی بانوی مصر بوده است: 8- {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} 9- بنت الرّسول و البضعه: 10- {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} 11- سپهر در مقابل جاه و مقام آن حضرت، كمترین سراپرده است: {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} امام حسن (ع) «پیشوای دوم، نه تنها از نظر علم، تقوی، زهد و عبادت، مقامی برگزیده و ممتاز داشت، بلكه از لحاظ بذل و بخشش و دستگیری از بیچارگان و درماندگان نیز در عصر خود، زبانزد خاصّ و عامّ بود.
» ( ترابی، 1373 : 61) فیاض لاهیجی در قصیدهای، در موارد زیر به مدح و ستایش امام سجّاد(ع) پرداخته است: 1- پادشاه عرصة دین: 2- {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} 3- شهزادة زمین و زمان: 4- {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} 5- دین، یادگار آن حضرت، و وی یادگار دین است: 6- {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} 7- آن حضرت، نتیجة ایجاد عالم است: 8- {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} 9- خاك راه آن حضرت، جلا و روشنی دهندة چشم شاعر است: {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} امام محمّدباقر (ع) «پیشوای پنجم طی مدّت امامت خود، در همان شرایط نامساعد، به نشر و اشاعة حقایق و معارف الهی پرداخت و مشكلات علمی را تشریح نمود و جنبش علمی دامنه داری به وجود آورد كه مقدّمات تأسیس یك «دانشگاه بزرگ اسلامی» را كه در دوران امامت فرزند گرامیش «امام صادق» علیهالسّلام به اوج عظمت رسید، پیریزی كرد.