چکیده:
اهمیت سرمایهگذاری خارجی به عنوان معیاری برای سنجش پویایی و رونق و توسعه اقتصادی هر کشور بویژه از منظر کشورهای نیازمند توسعه انکار ناپذیر است. استفاده از مکانیسم سرمایهگذاری خارجی از جمله راهکارهای مؤثر و قوی در این مورد است. با وجود این در ایران پس از تصویب اولین قانون سرمایهگذاری خارجی در سال 1334، این کشور به واسطه فقدان یک نظام حقوقی کارآمد در این زمینه با چالشهای جدی روبهرو بوده است. وجود مشکلات و نارساییهای موجود باعث گردید تا پس از گذشت حدود 48 سال، قانون جدید تشویق و حمایت از سرمایهگذاری خارجی در سال 1381 تصویب و لازمالاجرا گردد و گامی مؤثر در ترمیم نواقص و اشکالات موجود برداشته شود. اما تصویب قانون جدید نیز موجبات ترضیه خاطر کامل سرمایهگذار را بویژه از حیث تضمین حقوق و منافع او فراهم نساخته و از پارهای جهات نیازمند برداشتن گامهای مؤثرتر در تحقق هرچه مطلوبتر این مهم یعنی تقویت کارایی نظام حقوقی حاکم بر سرمایهگذاری خارجی است.
خلاصه ماشینی:
در کشور ما به واسطه شرایط خاص اقلیمی ، جغرافیایی و وجود منابع عظیم و غنی زیرزمینی علی الخصوص در زمینه نفت ، گاز و پتروشیمی ، بسترهای بسیار مستعد و مناسب برای جذب سرمایه های خارجی و استفاده از دستاوردهای آن فراهم است لیکن علی رغم این امر به دلیل نارسایی های ناشی از فقدان یک نظام حقوقی و قانونی کارآمد در رابطه با موضوع ، بویژه تا زمان تصویب قانون تشویق و حمایت سرمایه گذاری خارجی در سال ١٣٨١ و نیز وجود گرایش های بدبینانه و منفی با مقوله سرمایه گذاری خارجی در سطح کلان مدیریت کشور، توأم با پاره ای موانع قانونی در قانون اساسی توفیق چندانی در این زمینه حاصل نگردیده است .
دراین مقاله سعی بر آن داریم که در بخش اول پیش از ارائه تعاریف و کلیات و طرح دیدگاه های مختلف حا کم بر موضوع ، چالش هایی که حتی پس از تصویب «قانون تشویق و حمایت سرمایه گذاری خارجی سال ١٣٨١» فراروی سرمایه گذاران خارجی بوده است را به اختصار به بحث گذاشته و سپس در بخش دوم با ترسیم شیوه ها و مکانیسم هایی که بویژه از جنبه حقوقی مؤثر در جذب سرمایه ها خواهد بود، تدابیر مناسبی که در برون رفت از شرایط نا مطلوب و ایجاد شرایط بهتر می تواند مفید فایده واقع گردد، مورد اشاره قرار دهیم .
حمایت دیپلماتیک با وجود اینکه ممکن است تضمینات و تأمین کافی به منظور حفظ حقوق سرمایه گذار توسط کشور سرمایه پذیر ارائه شود، لیکن در هر حال کشورهای سرمایه گذاران سعی میکنند با توسل به شیوه های سیاسی و از طریق دیپلماسی بین المللی از اتباع خود حمایت نمایند البته این امرکه حمایت دیپلماتیک از سرمایه گذار، باعث دخالت در امور داخلی کشور سرمایه پذیر می شود یا خیر، محل اختلاف است اما بهرحال حق حمایت سیاسی درکلیه نظام های حقوقی مورد قبول واقع شده است .