چکیده:
ظهور بیمه تأثیر بسیاری در حقوق مسؤولیت مدنی داشته و قواعد آن را تغییر داده است. علاوه بر تغییر قواعد ماهوی مسؤولیت مدنی، نظیر تحول مبنا، اصول و مفاهیم آن، قواعد شکلی مسؤولیت مدنی، کیفیت و کمیت دعاوی آن نیز دگرگون شده است. یکی از این تأثیرات، وجود دعوای خاصی است که بر خلاف اصل نسبی بودن قرارداد، رابطهای مستقیم میان زیاندیده و بیمهگر ترسیم میکند. نظر به تحول آتی حقوق مسؤولیت مدنی و بیمه در ایران ضرورت آشنایی با دعاوی آن در این نوشتار، توضیحاتی پیرامون «دعوای مستقیم زیاندیده علیه بیمهگر» ارائه میشود.
خلاصه ماشینی:
شهرت بیمه گران به اینکه در کمترین زمان ممکن ، خسارت وارده را مطابق تعهدات خود پرداخت و جبران می نمایند، سبب میگردد اولا سیر اختلافات ناشی از حوادث به طرف بیمه گران هدایت شود و ثانیا دریافت خسارت نیز سریعتر به عمل آید و نتیجه این دو، کاهش دعاوی مسؤولیت مدنی خواهد بود.
بخصوص ا گر نوع سیستم بیمه (first-party insurance) باشد که در آن ، زیاندیده به بیمه گر مستقیم خود رجوع میکند١١ در ایالات متحده بیمه گران مکلف به اعمال شیوه های منصفانه در برخورد با زیاندیدگان و بیمه گذاران می باشند و در صورت خودداری نمودن از پرداخت خسارت ، بدون ارائه دلیل مکفی و قانع کننده و عدم رعایت حسن نیت ، دارای مسؤولیت خواهند بود و اشخاص ذینفع می توانند هم در دپارتمان بیمه ای و هم در دادگاه علیه بیمه گر طرح دعوا نمایند.
خواهان در این دعوا، حق را به سود و به نام خود اعمال میکند، چنانکه گویی خود از خوانده دعوا طلبکار است : برای مثال ، در فرضی که مالک اتومبیل خسارت دیده ، به بیمه گر مسؤول رجوع میکند، سخن او این نیست که حق بیمه گذار را به دلیل وقوع حادثه از او میگیرد، او حق خویشتن را مطالبه میکند و بیمه گر را محل جبران زیان و مدیون به آن می بیند.
٣. ماده ٥٣ قانون ژوئیه ١٩٣٠ در خصوص بیمه های مسؤولیت ، توسط رویه قضایی به عنوان یکی از چهره های دعوای مستقیم پذیرفته شده است که به موجب آن زیاندیده حق دارد، مستقیما علیه بیمه گر طرح دعوا نماید و بیمه گر مکلف به پرداخت خسارت او میباشد.