چکیده:
بدلند مرحله گسترده و نهایی فرسایش آبی است که تحت شرایط خاص محیطی به وجود می آید. در این تحقیق نقش عوامل محیطی شامل سازندهای زمین شناسی، ارتفاع، شیب، جهت دامنه و پوشش گیاهی و کاربری در فرسایش بدلند و پهنه بندی آن در حوضه ماملو مورد بررسی قرار گرفته است. به منظور تهیه نقشه حساسیت فرسایش بدلند در ابتدا نقشه پراکنش بدلندهای منطقه با استفاده از تصاویر ماهواره ای و برداشت های میدانی تهیه شد. سپس نقشه های هر کدام از عوامل به عنوان متغیرهای مستقل تهیه و طبقه بندی گردید. در مرحله بعد، نقشه بدلندهای منطقه به عنوان متغیر وابسته بر روی هر یک از عوامل موثر هم پوشانی شد و تراکم سطح بدلندها به دست آمد. برای تهیه نقشه پهنه بندی با استفاده از روش همبستگی، وزن هر عامل نیز به دست آمد. نتایج نشان داد که بدلندها در مناطق با گل سنگ، مارن، گچ و کنگلومرای قرمز، ارتفاع کمتر از 1400 متر، شیب 10- 5 درصد با پوشش گیاهی و کاربری پارک خجیر و مرتع بیشترین تراکم را به خود اختصاص داده اند. همچنین محاسبه میزان همبستگی بین متغیرهای مستقل و وابسته نشان داد که به ترتیب عوامل شیب، ارتفاع، پوشش و کاربری اراضی و جنس سنگ بیشترین تاثیر را در فرسایش بدلند منطقه مورد مطالعه دارا می باشند. ارزیابی نقشه های پهنه بندی با استفاده از شاخص نسبت تراکمی نشان داد که مقدار شاخص جداکردن طبقات حساسیت در روش تراکم سطح 5/2 و در روش همبستگی 69/2 می باشد، بنابراین روش همبستگی دقت بیشتری در تفکیک طبقات حساسیت فرسایش بدلند در منطقه دارد.
خلاصه ماشینی:
در اين پژوهش نقش عوامل محيطي شامل سازندهاي زمين شناسي، ارتفاع ، شيب ، جهت دامنه و پوشش گياهي و کاربري در فرسايش بدلند و پهنه بندي آن در حوضه ماملو مورد بررسي قرار گرفته است .
همچنين محاسبه ميزان همبستگي بين متغيرهاي مستقل و وابسته نشان داد که به ترتيب عوامل شيب ، ارتفاع ، پوشش و کاربري اراضي و جنس سنگ بيشترين تأثير را در فرسايش بدلند منطقه مورد مطالعه دارا مي باشند.
با توجه به اين که بررسي ساز و کار فرسايش و جلوگيري از به هدر رفتن يکي از غني ترين و با ارزش ترين منابع طبيعي کشور يعني خاک و مبارزه با اين فرآيند کمال اهميت را دارد (زنگنه اسدي و همکاران ، ١٣٨٨)، اين پژوهش به منظور شناسايي و تحليل مهم ترين عوامل مؤثر بر تشکيل و گسترش بدلندها و تهيه نقشه پهنه بندي حساسيت آن در حوضه ماملو انجام شده است .
يافته هاي پژوهش در اين پژوهش مهم ترين عوامل مؤثر در تشکيل و گسترش بدلندهاي منطقه مورد مطالعه شامل عوامل زمين شناسي، ارتفاع ، شيب ، جهت دامنه و پوشش گياهي و کاربري به عنوان متغيرهاي مستقل در نظر گرفته شدند و نقش هريک بر فراواني فرسايش بدلند به شرح زير مورد بررسي قرار گرفت .
(به تصویر صفحه مراجعه شود) (به تصویر صفحه مراجعه شود) (به تصویر صفحه مراجعه شود) پس از محاسبه ضرايب تراکم سطح ، مقادير آن در لايه هاي اطلاعاتي اعمال شد و بر اين اساس ، نقشه حساسيت فرسايش بدلند تهيه گرديد (شکل ٧)؛ اما براي اولويت بندي عوامل مؤثر در اين پژوهش از روش همبستگي استفاده شده است .