چکیده:
هویت قومی و تشدید و برجستگی آن یکی از مسایل اجتماعی مهم کشورهای چندقومیتی است. در این راستا، پژوهش حاضر درصدد بررسی وضعیت هویت خواهی قومی در بین جوانان شهرستان سنندج و قروه به عنوان دو الگوی متفاوت در استان کردستان با پس زمینه های مذهبی و تاکیدات قومی متفاوت برآمده است. این مطالعه به روش توصیفی از نوع همبستگی با تکنیک پیمایش انجام پذیرفته است. جامعه آماری شامل جوانان ساکن در دو شهر سنندج و قروه استان کردستان میباشند که از جامعه مذکور بر پایه روش برآورد نمونه کوکران و با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای360 نفر انتخاب شدند. به منظور جمع آوری دادهها از یک پرسشنامه محقق ساخته استفاده شد. نتایج تجزیه و تحلیل حاکی از آن است که میانگین نمره جوانان دو شهر قروه و سنندج در تمام ابعاد گرایشات قومگرایانه و میزان قوم-گرایی(بهطور کلی) دارای تفاوت معناداری وجود دارد. یکی از مهمترین عوامل در این زمینه متغیر زمینه ای مذهب (قروه اکثریت تشیع و سنندج اکثریت اهل تسنن) می باشد. به طوریکه میانگین گرایشات قومگرایانه در نزد جوانان اهل سنندج بیشتر از میانگین جوانان اهل قروه است. همچنین نتایج تحلیلی تحقیق از یک سو، بیانگر رابطه مستقیم تبعیض سیاسی، فرهنگی و اقتصادی-اجتماعی با گرایشات قومگرایانه (سیاسی، فرهنگی، اقتصادی-اجتماعی و میزان قومگرایی) است. از سوی دیگر، بیانگر وجود رابطه مستقیم بین رسانه ارتباطی و انواع گرایشات قومگرایانه است؛ به این معنا با افزایش هر کدام از این متغیّرها تمایل افراد به سوی گرایشات قومگرایانه افزایش می-یابد.
خلاصه ماشینی:
هـر چنـد در ايران از قرن ها پيش نوعي شناخت و آگاهي نسبت به «ايراني بـودن » وجـود داشـته اسـت ؛ بـا اين وصف ، ساختار اجتماعي جامعه ايران به گونه اي بوده اسـت کـه عمـلا تـا پـيش از پيـدايش جنبش مشروطه ، اشتغال نظري و عملي به هويـت جمعـي بـه ويـژه در سـطح جامعـه اي آن و در جهت ملت سازي و تقويت وحدت ملي، موضوعيت چنداني در عرصه سياسي و همگاني جامعه ايراني نداشته است و به قول ريچاردکاتم ، تنها در اوايـل سـده بيسـتم بـود کـه آگـاهي ملـي در تعيين گرايش ها و رفتار اجتمـاعي و سياسـي ايرانيـان نقـش محـوري بـه خـود گرفـت .
از اين منظر، مطالعه حاضر درصدد پاسـخگويي بـه ايـن سـئوالات اسـت کـه وضعيــت هويـت خواهي قومي و گونه شناسي آن در ميان جوانان استان کردستان (دو شهر سنندج و قروه ) به چه صورت است و اين که در ميان جوانـان دو شهرسـتان سـنندج و قـروه (در تحقيـق حاضـرکردها سني و شيعه مذهب )مهمترين عوامل موثر بر تنوع هويت خواهي قومي کدام عوامل هستند؟ ادبيات تحقيق قوم يا همبودي قومي، يک سازمان اجتماعي شکل يافته اي است که در پهنه سـرزمين معـين قرار دارد و مردمي را که در طـول تـاريخ بـا هـم پيونـدهاي اقتصـادي، فرهنگـي، خويشـاوندي و ...
جدول (١١) ضرايب تحليل رگرسيوني چند متغيره شاخص ميزان گرايش هاي قوم (به تصویر صفحه رجوع شود) سن ٠/١٦٩- تبعيض فرهنگي ٠/٠٩٠ جمع بندي و نتيجه گيري بر اساس نتايج مشاهده شده تبعيض سياسي بيشترين ميزان ارتبـاط را بـا قـوم گرايـي سياسـي اجرايي-منزلتي با ضريب (٠/٤٥٥)داشته است .
نتايج ،رابطه معنـاداري را بـين تبعـيض فرهنگـي و گرايش هاي قوم گرايانه نشان داد که بر اين اساس نتايج تبعيض فرهنگي بيشـترين ميـزان ارتبـاط را با قوم گرايي سياسي اجرايي-منزلتي با ضريب (٠/٤٠٥)داشته است .