چکیده:
در حقوق مسئولیت بینالمللی، مشارکت در خسارت یا امتناع از کاهش خسارت از سوی دولت یا سازمان بینالمللی زیاندیده، در تعیین جبران خسارت مد نظر قرار خواهد گرفت. با اینکه قاعدۀ یادشده به صورت کاملاً مشابه در حقوق مسئولیت بینالمللی دولتها و سازمانهای بینالمللی پیشبینی شده است، تمایزهای متعددی در خصوص اجرای آن در این دو حوزه وجود دارد. این تمایزها عمدتاً به این سبب است که سازمانها از دولتهای دارای شخصیت حقوقی بینالمللی تشکیل شدهاند. همچنین، کارکنان آنها که بهطور همزمان تبعۀ یک دولت هستند، در برخی از موارد ممکن است تحت حمایت دیپلماتیک دولت متبوع خود قرار گیرند. نگارندگان این نوشتار در تلاشاند تا ضمن تبیین جنبههای حقوقی «مشارکت زیاندیده در خسارت» و شرایط اعمال آن در حقوق مسئولیت بینالمللی، اجرای آن را در حقوق مسئولیت دولتها و سازمانهای بینالمللی مورد پژوهش و بررسی قرار دهند.
خلاصه ماشینی:
پرسشـي کـه در اينجا مطرح ميشود اين است که اگر سازمان بين المللي زيان ديـده توانـايي يـا امکانـات اتخـاذ تدابير مربوط به کاهش خسارت را نداشته باشد و دولت يا دولت هـاي عضـو آن بـا وجـود داشـتن چنين شرايطي از آن جلوگيري نمايند، آيا جبران خسارت به واسـطۀ ايـن امتنـاع کـاهش خواهـد يافت ؟ دولت هاي عضو سازمان زيان ديده تعهدي نسبت به کاهش خسارت وارده به سازمان ندارنـد؛ مگر اينکه به موجب قواعد سازمان ، چنين وظيفه اي به آن ها محول شده باشد.
«مشارکت زيان ديده در خسارت » با عبارات مشابهي در دو طرح کميسيون حقوق بين الملل در خصوص مسئوليت بـين المللـي دولـت هـا (٢٠٠١م ) و مسـئوليت سـازمان هـاي بـين المللـي (٢٠١١م ) درج شده است ، اما به سبب تفاوت ميان ماهيت دولت ها و سازمان هاي بين المللي، در 1.
نخست به اين پرسش ميپردازيم که آيا ميتوان مشـارکت دولـت هـاي عضـو يک سازمان بـين المللـي در خسـارت وارده بـه آن سـازمان را بـه عنـوان مبنـايي بـراي اعمـال «مشارکت زيان ديده در خسارت » درنظر گرفت ؟ سازمان بين المللي شخصيت حقوقي مستقل از دولت هاي عضو خود دارد و اين انفکاک تا حدي است که حتي در مـواردي کـه قواعـد سـازمان ازجمله سند تأسيس آن ، حق استناد به مسئوليت بين المللي سازمان يادشده از سوي دولت هاي عضو را محدود نکرده باشند، اين امکان قابل تصور است ١.