چکیده:
ارتقای کارآمدی نظام جمهوری اسلامی از مسایل حائز اهمیت در دهه پنجم است. دو دستاورد کلان نظام جمهوری اسلامی «جمهوریت»و «اسلامیت»وجه تمایز آن از رژیم پهلوی است. در چهار دهه گذشته شاهد دستاوردهای عظیمی از این دو مولفه بودهایم، اما به منظور بهرهوری بیشتر از این دو ظرفیت، لازم است در دهه پنجم، تاملاتی در این زمینه صورت پذیرد. در این نوشتار، عنوان «جمهوریت» مورد بحث و بررسی قرار گرفته تا به این سوال پاسخ داده شود که از این ظرفیت، در دهه پنجم انقلاب، چگونه میتوان برای کارآمدی بیشتر نظام بهره گرفت؟ با بهرهگیری از اسناد بالادستی جمهوری اسلامی و به شیوه تحلیلی ـ تجویزی نشان داده شده است که در آینده نظام جمهوری اسلامی هم باید تحولاتی در امر نظارت و مشارکت مردم، هم خدمتگذاری به مردم و هم تقویت نهادهای رابط مردم و حکومت صورت پذیرد.
<div style="text-align: justify;">Improving the effectiveness of the Islamic Republic of Iran is one of the key issues in the fifth decade. The two great achievements of the Islamic Republic, namely "its states of being republic and Islamic", have made it distinctive of the Pahlavi regime. During the past four decades, we have witnessed the great achievements of these two components, but in order to exploit these two capacities more, it is necessary in the fifth decade to come up with some reflections on this. In this paper, the title "republicanism" has been discussed to answer this question, how can this capacity be used in the fifth decade of the revolution for more efficiency in the system? Using the high-level documents of the Islamic Republic and the prescriptive analytical method, it has been shown that in the future of the Islamic Republic, changes in the monitoring and participation of the people, both serving the people and strengthening the institutions of the people and government should be established.</div>
خلاصه ماشینی:
در این نوشتار، عنوان «جمهوریت» مورد بحث و بررسی قرار گرفته تا به این سوال پاسخ داده شود که از این ظرفیت، در دهة پنجم انقلاب، چگونه میتوان برای کارآمدی بیشتر نظام بهره گرفت؟ با بهرهگیری از اسناد بالادستی جمهوری اسلامی و به شیوة تحلیلی ـ تجویزی نشان داده شده است که در آیندة نظام جمهوری اسلامی هم باید تحولاتی در امر نظارت و مشارکت مردم، هم خدمتگذاری به مردم و هم تقویت نهادهای رابط مردم و حکومت صورت پذیرد.
از آنجاکه دو رکن اساسی نظام جمهوری اسلامی و نقطه فارق این نظام با رژیم پهلوی و بسیاری از نظامهای دیگر امروزین، «جمهوریت» و «اسلامیت» آن است و ازآنجاکه امکان پرداختن به تمام جوانب کارآمدی جمهوری اسلامی در این نوشتار وجود ندارد؛ ازاینرو، نقطه تمرکز بحث خود را بر روی عنصر «جمهوریت» نظام قرار دادهایم و به این سؤال پاسخ دهیم که در دهه پنجم نظام جمهوری اسلامی، چگونه میتوان با بهرهگیری از عنصر «جمهوریت»، کارآمدی آن را ارتقا بخشید؟ در چهار دهه گذشته، در نظام جمهوری اسلامی، برخلاف رژیمهای شاهنشاهی گذشته، مردم از جایگاهی رفیع برخوردار گردیدند و در عرصههای مختلف، حضور قدرتآفرین مردم، سبب پیشبرد اهداف جمهوری اسلامی و برچیده شدن موانع و چالشهای فراروی نظام گردید؛ علیرغم حضور فعال و مؤثر مردم در چهار دهه گذشته، همچنان برخی ظرفیتها در عنصر «جمهوریت» نظام نهفته است که در صورت بهرهگیری از آنها میتوان شاهد کارآمدی روزافزون نظام بود.
انتظار این بود که به منظور تحقق اصل هشتم قانون اساسی و فراهم نمودن زمینههای نظارت نهادینه شده مردم بر حکومت، اقدامات جدیای در این زمینه در حوزه قانونگذاری، اجرا و نظارت صورت پذیرد؛ لیکن این امر، تاکنون به صورت مؤثر در هیچیک از نهادهای نظام جمهوری اسلامی، نهادینه نشده است، امری که میتوانست منشأ ریشهکن شدن بسیاری از مفاسد، معایب و چالشهای مادی و معنوی موجود در چهار دهه گذشته نظام در حوزههای مختلف شود.