چکیده:
در دهههای اخیر تغییرات زیستمحیطی، چالشهای اساسی را در ارتباط با امنیت انسانی در جهان ایجاد کرده است. بخشی از ناامنی، ناشی از بحرانهای طبیعی است که امنیت ملی کشورها را متاثر ساخته استس، از اینرو از متغیرهای اساسی امنیت ملی محسوب میشوند. ایران به دلیل موقعیت جغرافیایی، از کشورهای است که از ناامنیهای زیستمحیطی تاثیرپذیر بوده و این شرایط حیات شهروندان آن را تهدید میکند. یکی از مناطقی که بیشترین تاثیر گذاری را بر دگرگونیهای طبیعی ایران دارد، کرانههای جنوبی دریای خزر است و تداوم آن بستر ایجاد بحران ملی و منطقهای را در پی دارد. تحقیق حاضر با روش توصیفی - تحلیلی انجام شده و منابع مورد نیاز به روش کتابخانهای جمعآوری شده است. نتایج تحقیق نشان میدهدکه حوزه خزر به دلیل موقعیت بیوکلیمایی، ژئومورفولوژیکی، ساختار زمینشناختی و زمینلغزشی زیر سطحی و...، در معرض تهدیدات بالقوه و بالفعل قرار دارد. از آنجاکه زندگی ساکنان کرانهای خزر و سایر اکوسیستمهای وابسته،به پایداری این اکوسیستم بستگی دارد، بروز هر نوع تهدیدی (طبیعی یا انسان ساخت)، بر تمام فضاهای مرتبط با خزر و کرانههای آن تاثیر میگذارد و این دگرگونی با بحرانهای گسترده انسانی و ناامنی همراه خواهد بود.
خلاصه ماشینی:
کشور ايران نيز از پيامدهاي يادشده به دور نمانده ، به طوريکه در استان هاي واقع در کرانـه هـاي جنـوبي درياي خزر که موضوع اين پژوهش است ، عوامل مختلفي (انسان ساخت و طبيعي)، زندگي ساکنان ايـن حوزه را تهديد ميکنند.
از ميان مجموعه اي از پژوهش هاي صورت گرفته در ايـن زمينـه ، بـه طـور خلاصه به موارد زير اشاره ميشود: انصاري (١٣٩٣) در مقاله اي تحت عنوان "امنيت زيست محيطي و چالش هاي محيط زيسـت دريـاي خزر"، ضمن بررسي چالش ها و تهديدات زيست محيطي درياي خزر، اشاره مي کند که ايـن منطقـه از جملـه منـاطق مهـم جهـان محسـوب مـيشـود کـه ويژگـي هـاي ژئوپليتيـک ، ژئواکونوميـک و ژئواستراتژيک آن ، به ويژه بعد از فروپاشي شوروي مورد توجه کشـورهاي سـاحلي و قـدرت هـاي فرامنطقه اي قرار گرفتـه و محيط زيست آن ، به دليل بهـره بـرداري بـي رويـه از منابع و ذخاير آن در معرض تهديدات جدي قرار گرفته است .
اين پژوهش ، بحث مخاطرات زيسـت محيطـي دريـاي خـزر بـا رويکـرد، اثرگـذاري کنش هاي انساني در تشديد پديده اي طبيعي و تأثير آن بر امنيت ملي ايران در حوزه جنوبي دريـاي خزر را مورد کاوش قرار داده است که ميتواند به عنوان رويکرد جديد در رابطه با بروز تهديـدات زيست محيطي و پيامدهاي ناشي از آن ، در درياي خزر مورد توجه قرار گيرد.