چکیده:
ارزیابی جامع آثار اقتصادی خشکسالی اطلاعات مهمی برای برنامهها و سیاستهای تعدیل خشکسالی فراهم میکند. بر همین اساس، آثار خشکسالی بر تولید و اشتغال اقتصاد ایران در قالب دو مدل تعادل عمومی قابل محاسبه (CGE) تکمنطقهای و مدل تعادل عمومی چندمنطقهای (MRCGE) ارزیابی شد. دادههای مورد نیاز این پژوهش از ماتریس حسابداری اجتماعی 1380 و جدول داده- ستانده 1385 به دست آمد. خشکسالی در قالب سه سطح ضعیف، متوسط و شدید و به صورت کاهش دسترسی به آب لحاظ شد. نتایج مدل تعادل عمومی تکمنطقهای نشان داد که تولید ناخالص داخلی 7/1 تا 5/5 درصد براساس شدت خشکسالی کاهش مییابد. همچنین ارقام متناظر به دست آمده از الگوی چندمنطقهای در دامنه 4/6-2/2 درصد قرار دارد. کاهش تولید ناخالص در استانهای کرمان، همدان، فارس و اردبیل نیز بیش از سایر استانهاست. همچنین مشخص گردید کاهش تولید موجب کاهش اشتغال شده، اما میزان کاهش اشتغال به مراتب پایینتر از تولید بوده است. به کارگیری تدابیری برای کاهش مصرف آب و همچنین ایجاد مشاغل در حوزه صنایع روستایی به عنوان توصیههای مطالعه مطرح شد.
Drought is a natural hazard that causes the production and income losses and has severe effects on the poor households. In this context, a comprehensive assessment of economic impacts of drought provides critical information to drought mitigation policies and programs. To this end, the effects of drought on the output and employment of Iran's economy as a whole were examined using two models including a single-regional computable general equilibrium (CGE) and a multi-regional computable general equilibrium (MRCGE) model. Applied data were obtained from the social accounting matrix (SAM) of year 2001 and Iranian input-output table of year 2006. The drought defined as lower access to water was considered in three scenarios of weak, moderate and sever options. The results obtained from single-regional CGE model indicated that GDP decreased by 1.7 to 5.5 percent based on the severity of drought; the corresponding values for MRCGE were 2.2-6.4 percent. Reduction of regional gross output for Kerman, Hamedan, Fars, and Ardabil provinces were more than those for other provinces. As shown by the results, a decrease in output induced a fall in employment, but a reduction in employment was found lower than those of output. Finally, the study recommended developing the water-saving measures as well as creating more jobs in rural industries.
خلاصه ماشینی:
در همین زمینه سلامی و همکاران (٤١) نشان دادند در ایران خشکسالی موجـب افـزایش هزینـه تولیـد در بخـش کشـاورزی شـده و بـا ایجـاد شـوک، باعـث کـاهش سرمایه گذاری بخش های مختلف اقتصادی و لذا تولید ناخالص داخلی می شود.
گـروه نخسـت شـامل مطالعاتی است که در سطح حوزه آبریز یا منطقه محلی به ارزیابی پیامدهای خشکسالی در قالب کاهش دسترسی به آب و مدیریت آب می پردازند؛ به عنوان مثال ایگلسیاس و همکاران (١٧) با استفاده از مدل برنامه ریزی ریاضی پویای بازگشتی در سطح مزرعه نشان دادنـد کـه خشکسـالی هزینه های قابل توجهی را بر کشاورزان تحمیل می کند و موجب کاهش سود کشاورزان حداقل به میزان ٣٠ درصد می شود.
دیکسـون و همکاران (٧) نیز با استفاده از مدل تعادل عمـومی محاسـبه پـذیر چندمنطقـه ای در اسـترالیا نشـان دادند پیامدهای خشکسالی قابل توجه است اما مبادله آب میان مصرفکنندگان مـی توانـد مهـم باشد به این ترتیب که خشکسالی با امکان مبادلـه محـدود آب، تولیـد ناخـالص داخلـی (GDP) واقعی را تا حدود ١/٥ درصد و با امکان مبادله بیشتر آب، حدود ١/٣ درصـد کـاهش مـی دهـد.
پائو و همکاران (٣٦) با استفاده از تحلیل تعادل عمومی قابل محاسبه در مالاوی نشان دادنـد کـه ترکیب خشکسالی و سیل ، تولید ناخالص داخلی این کشـور را ١/٧ درصـد کـاهش داده اسـت .
Parameter estimation for a computable general equilibrium model: a maximum entropy approach, Discussion Paper No: 40, International Food policy Research Institute (IFPRI), Washington, D.