چکیده:
در جهان معاصر، ادیان با چالشهای نسبتا مشابهی روبهرو هستند که برای گذر از این چالشها، باید راه چارهای اندیشید. همگرایی ادیان، با وجود همه اختلافات فکری و عملی، میتواند راه عبور از این چالشها را هموار سازد. از این رو، تحقیق و بررسی در زمینه عوامل و راهکارهای رسیدن به همگرایی ضرورتی اجتناب ناپذیر می نماید. در این پژوهه، از روش تحلیل محتوا استفاده شده است. در این روش با مراجعه به متون مقدس ادیان ابراهیمی و توصیف و تحلیل آموزه موعودباوری و همچنین کشف نقاط اشتراک، از آن به عنوان محملی برای همگرایی استفاده شده است. در این مقاله، مدلی برای همگرایی ادیان ابراهیمی بر مبنای باور به موعود ارائه شده است. بر اساس این مدل، آموزه موعودباوری در ادیان ابراهیمی دو مولفه مشابه هم، وضعیت نابسامان موجود و آینده مطلوب را نشان میدهد. این مولفهها موعودباوری در ادیان ابراهیمی را از «انگاره» بودن خارج کرده و از باور صرف به «گفتمان» و زیرساختی برای فعالیتهای اجتماعی پیروان این ادیان تبدیل میکند. در این گفتمان، موعودباوری به کشف بینشها، گرایشها و کنشهای همانند در پیروان این ادیان میانجامد و نتیجه این همانندی، همگرایی خواهد بود.
خلاصه ماشینی:
موعودباوری، آینده مطلوب، وضعیت نابسامان موجود، گفتمان موعودباوری، همگرایی ادیان ابراهیمی مقدمه بررسی پیشینه تاریخی ادیان ابراهیمی، گواه این مطلب است که متأسفانه در گذشته، عوامل مختلفی چون تعصبات دینی، بیاطلاعی از آموزههای سایر ادیان و سوء تفاهمها اختلافات، منازعات و درگیریهای بسیاری در میان پیروان این ادیان را موجب شده و این امر تضعیف جامعه دینی و در مواردی نیز تسلط بیدینان بر دینداران را در پی داشته است.
در مدل گفتمانی، باور به موعود، به مثابه نوعی ادراک ذهنی فهم نمیشود که وظیفه را به نشستن و چشم به راه بودن برای فرا رسیدن روزگار طلایی حکومت موعود منحصر بداند؛ بلکه در مدل گفتمانی، ظهور منجی به مثابه پروسهای است که همه منتظران -و بلکه همه انسانها- در آن ایفای نقش میکنند و تأسیس حکومت موعود -با ویژگیهای خاص خود که از آن سخن خواهیم گفت- منوط به تلاش و زمینهسازی جامعه منتظر میباشد.
با توجه به مدل ارائه شده مذکور، ابتدا باید اشتراکات ادیان ابراهیمی در دو مؤلفه «آینده مطلوب» و «نامطلوبی وضعیت موجود» بررسی شود و سپس بر مبنای آن، کارکرد موعودباوری در همگرایی و ایجاد بینش، گرایش و کنش مشترک در پیروان این ادیان تبیین گردد.
از آنجا که دولت و حکومت منجی آخرالزمان از آنِ صالحان و نکوکاران است و برای سهیم شدن در آن، باید از پیش، خود را آماده کرد؛ باور به موعود توجه منتظران را به سوی ارزشها و باورهاي ديني جلب کرده و این ارزشها را در دل و جان مشتاقان ظهور منجی نهادینه میکند.