چکیده:
مشروطه یکی از نقاط عطف و حساس دوران معاصر تاریخ ایران می باشد. در این دوره علما به مثابه نخبگان جامعه قاجار نقش مهم و تاثیر گذاری بر روند تحولات داشتند. یکی از علمای بنام و مشروطه خواه علامه ملاعبدالله مازندرانی می باشد که دوران ابتدایی تحصیل را در مازندران گذراند و برای ادامه تحصیل حوزوی عازم عتبات عالیات شد. بعد از فوت آخوند خراسانی زعیم مشروطه طلبان در عراق گردید. تحقیق حاضر با رویکردی توصیفی – تحلیلی و با طرح این سوال که مشروطیت و مجلس شورای ملی چه جایگاهی در منظومه فکری ملاعبدالله مازندرانی دارد، به بررسی آن می پردازد. یافته های تحقیق حاکی از آن است که مازندرانی دلایل عقلی و نقلی در دفاع از مشروطه ارائه داده است و هم چنین مشروطه را دفاع از حریت انسان در برابر استبداد، محدود کردن قدرت بی اختیار حاکمه و مقوم آن را مجلس شورای اسلامی با نظارت مجتهدین آگاه بر روند تصویب قوانین می دانست.
خلاصه ماشینی:
در تاریخ نگاری یکصد سال اخیر نقش خراسانی بیش از دو نفر دیگر مورد توجه بوده است که این امر احتمالا به علت جایگاه مرجعیت و اعلمیت ایشان و هم چنین به دلیل سخنان صریح در حمایت از مشروطه یا مخالفت با استبداد باشد.
ملا عبدالله مازندرانی همراه و همگام با آخوند خراسانی و حاج میرزا حسین خلیلی تهرانی با ارسال نامه و تلگرافهایی برای رهبران دینی و سیاسی ایران، جنبش مشروطیت را تأیید کرد و به دفاع از مشروطه خواهان پرداخته و با نشر اعلامیه های روشنگرانه نسبت به رویدادهای سیاسی و اجتماعی آن دوران موضع گیری میکرد.
یکی از این رهبران شیخ ملا عبدالله مازندرانی بود که یکی از مشایخ ثلاثه و روسای امامیه نجف در کنار دو تن دیگر از بزرگان، آخوند خراسانی و میرزا حسین خان خلیل تهرانی در جریان مشروطه، تلگرافها و پیامهایی را به تنهایی یا مشترکا با آیات خراسانی و تهرانی از نجف به ایران می فرستاد و مردم را به مبارزه علیه حاکمیت استبداد و تأسیس حکومت مشروطه بر اساس دین اسلام ترغیب می کرد (ابوالحسنی 1368: 516).