چکیده:
تعیین حساسیت نسبی اراضی به فرسایش بادی و شناخت عوامل موثر بر آن به منظور الویت بندی و مدیریت عملیات حفاظت خاک و کنترل عوامل آن، ضروری است. در این تحقیق از مدل IRIFR1 به منظور تعیین پتانسیل تولید رسوبات بادی در اراضی منطقه عبدالخان استفاده شده است. در این راستا 9 عامل تعریف شده موثر مورد بررسی و امتیازات هر بخش در منطقه محاسبه شد و میزان رسوبدهی سالیانه منطقه موردنظر برآورد شد. نتایج این تحقیق نشان داد که در منطقه مورد بررسی 35/ 290 هکتار معادل 21/ 10 درصد از کل منطقه در کلاس کم، 7/ 424 هکتار معادل 93/ 14 درصد در کلاس متوسط، 16/ 1516 هکتار معادل 34/ 53 درصد در کلاس زیاد و 57/ 611 هکتار معادل 51/ 21 درصد از کل منطقه در کلاس خیلی زیاد از نظر تولید رسوب و فرسایش بادی قرار دارد. در کل، میانگین شدت فرسایش بادی منطقه مورد نظر با 55/79 امتیاز و میانگین پتانسیل تولید رسوب ویژه سالیانه منطقه مورد نظر با 64/ 3302 تن در کیلومتر مربع از نظر کیفی دارای درجه زیاد (شدید) میباشد. در بین عوامل موثر در فرسایش بادی در مدل IRIFR، عامل سرعت و وضعیت باد و همچنین بافت خاک و پوشش سطح آن مهمترین عوامل موثر در فرسایش بادی و پتانسیل تولید رسوب در منطقه مورد مطالعه میباشند.
Determine the relative susceptibility of land to wind erosion and its effective factors in order to prioritize and soil conservation management and controlling their effective agents is necessary. In this research IRIFER 1 model had used for determine the potential for wind- generated sediments in the study area, in Ablolkhan region lands. In this study, the model was used IRIFR 1 . 9 defined effective agents investigated and the grades of each part in the area calculated and year-sediment production estimated. The results of current study in investigated region had shown 290.35 ha of 10.21 percent of the total area in the class, 424.7 ha of 14.93 percent in the middle class, 1516.16 ha of 53.34 percent in the class and 611.57 ha of 21.51 percent of the entire region too much in terms of production and the erosion of the wind. Generally, average wind erosion intensity in study area with 79 .55 points, and the average annual sediment production potential in this region with 3302.64 tons per square kilometer per year, had the high (intense) grade of quality. In the effective factors in the erosion of wind speed and operating IRIFR approach, as well as the situation in the context of the soil and the level of the most important factors in the wind erosion and has the potential to produce the sediment studied in the region. Wind factor, wind situation, soil texture and its surface cover were the important effective factor in wind erosion and sediment production potential in the study area between effective factors in wind erosion by IRIFR model
خلاصه ماشینی:
1 مهدی نورزاده حداد 2 *علی غلامی 3 نیکو آشناگر برآورد پتانسیل تولید رسوب ناشی از فرسایش بادی در اراضی منطقه عبدالخان (شوش ) با استفاده از مدل ایریفر تاریخ دریافت : ١٣٩٤/١٢/٢١ تاریخ پذیرش : ١٣٩٥/٠٨/٠٢ چکیده تعیین حساسیت نسبی اراضی به فرسایش بادی و شناخت عوامل مؤثر بر آن به منظور اولویت بندی و مدیریت عملیات حفاظت خاک و کنترل عوامل آن ، ضروری است .
فرسایش بادی در مدل IRIFR، عامل سرعت و وضعیت باد و همچنین بافت خاک و پوشش سطح آن مهم ترین عوامل مؤثر در فرسایش بادی و پتانسیل تولید رسوب در منطقه مورد مطالعه میباشند.
مرادی (١٣٩٢) از این مدل در مناطق مرزی استان خوزستان استفاده کرد و گزارش نمود که ٥٣٧/٣٢ هکتار در کلاس کم ، ٣٣٢٠/١١ هکتار در کلاس متوسط و ٧٢٨/٤٨ هکتار در کلاس زیاد از نظر تولید رسوب و فرسایش بادی قرار گرفته است .
بر این اساس در این تحقیق عوامل نه گانه (شامل : سنگ شناسی، شکل اراضی و میزان پستیوبلندی، پوشش گیاهی، سرعت و وضعیت باد، بافت خاک و پوشش غیرزنده سطح خاک، رطوبت خاک، نوع و پراکنش نهشته های بادی و در نهایت مدیریت اراضی) موثر در تولید رسوب فرسایش بادی بررسی و پتانسیل تولید رسوبات بادی با استفاده از مدل IRIFR تعیین شده و بر اساس آن نقشه شدت فرسایش بادی در بخشی از مناطق جنوب غربی ایران ترسیم شد.
رخساره پهنه های ماسه ای جنگل کاری شده با مجموع امتیاز (R) ٩٢/٧٥ از نظر مقدار کیفی فرسایش در طبقه زیاد (شدید) قرار گرفت و ١/٣٨ درصد از کل منطقه را به خود اختصاص داده است .