چکیده:
تغییر اقلیم در دوره های آتی می تواند تبعات منفی گوناگونی بر منابع آب، کشاورزی، محیط زیست، بهداشت، اقتصاد و... برجای گذارد. هدف این پژوهش، بررسی وضعیت اقلیم آینده در ساحل شمالی ایران است. دادههای مورد استفاده شامل دادههای روزانه بارش، دمای بیشینه، دمای کمینه و ساعت آفتابی مربوط به 10 ایستگاه سینوپتیک حاشیه دریاچه خزر و داده های ماهانه دما و بارش مدل های جفت شده جوی- اقیانوسی می باشد. عدم قطعیت و عملکرد مدلهای اقلیم جهانی با استفاده از معیارهای دقت برای دوره پایه (2000-1971) بررسی و اعتبارسنجی مدل مولد تصادفی دادههای آب و هوایی با استفاده از آزمونهای آماری کلموگراف- سمیرنوف، Tو F در تمام ایستگاه ها ارزیابی گردید. اقلیم آینده منطقه خزری براساس مدل های Mpeh وNcccsm برای دورههای آماری 2030-2011 و 2065-2046 تحت سه سناریوی SRA1B،SRA2 وSRB1 پیش بینی شده است. نتایج حاصل از پیش بینی دما و بارش در منطقه خزری نشان داد که روند دما در آینده افزایشی است و این افزایش برای دمای حداقل بیشتر از دمای حداکثر می باشد. بیشترین افزایش دما نسبت به دوره مشاهداتی، در دوره اول در ماه های سپتامبر، اکتبر و نوامبر (فصل پاییز) و در دوره دوم در ماه های ژولای، اگوست و سپتامبر (فصل تابستان) مشاهده شده است. همچنین بررسیهای فصلی و ماهانه بارش نشان میدهد که در منطقه خزری در دوره آتی بارش پاییزه افزایش و بیشترین بارش با یکماه تاخیر نسبت به دوره کنونی در ماه نوامبر رخ خواهد داد. بارش در فصل زمستان بویژه در ماه فوریه نسبت به دوره مشاهداتی افزایش و در فصل تابستان 13 درصد و در بهار حدود 5 درصد کاهش خواهد یافت.
In the near future climatic change can lead to different negative results on various systems including water, agriculture, environment, healthcare, industry and economy. The study purpose is to evaluate the future climate conditions in the northern shore of Iran. We used collection of long- term daily data of precipitation, minimum and maximum temperature and sunshine for 10 synoptic stations and monthly rainfall and temperature of coupled ocean- atmosphere models data In this study. First, the uncertainty and operation of the global climate models are evaluated for baseline period (1971-2000) and then stochastic weather generator model is validated and analyzed using statistical tests like K-S, T and F. The future data for 2011-2030 and 2046-2065 are generated for each station base on the Mpeh and Ncccsm models under three scenarios of SRA1B, SRA2 and SRB1. The prediction results showed that trend of temperature will be ascending and the minimum temperature will increase more than maximum temperature. In the first study course, maximum of increasing of temperature will be in September, October and November (autumn season) and in the second study course will be in July, august and September (summer season). Also, seasonal and monthly study of rainfall in both the models showed that the autumn and winter rainfall will increase and the maximum rainfall will occur in november in the Caspian Sea area. Summer rainfall about 13% and Spring rainfall about 5 % will decrease in comparison to the normal level.
خلاصه ماشینی:
نتایج حاصل از پیش بینی دما و بارش در منطقه خزری نشان داد که روند دما در آینده افزایشی است و این افزایش برای دمای حداقل بیش تر از ١- استاد گروه جغرافیای طبیعی دانشگاه تهران .
جدول ١- موقعیت جغرافیایی ایستگاه های مورد مطالعه {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} داده های مورد استفاده شامل داده های روزانه بارش ، دمای بیشینه ، دمای کمینه و ساعت آفتابی است که از سازمان هواشناسی کشور به منظور واسنجی و اعتبارسنجی مدل مولد داده های آب وهوایی و داده های ماهانه دما و بارش 9 مدل های گردش عمومی جو برای دوره آماری ٢٠٠٠-١٩٨١ (دوره پایه ) از مرکز سناریوی تغییر اقلیم کانادا جهت بررسی عملکرد مدل های گردش عمومی جو استخراج شده اند.
پس از اعتبارسنجی مدل لارس ، ارزیابی دقت پیش بینی مدل های گردش عمومی جو و انتخاب بهترین مدل ، داده های اقلیم آینده برای دو دوره آماری ٢٠٣٠-٢٠١١ و ٢٠٦٥-٢٠٤٦ تحت سه سناریوی AB١، A٢ وB١ تولید و وضعیت اقلیم آینده در منطقه خزری بررسی گردید.
جدول ٦- ارزیابی عملکرد مدل های گردش عمومی جو در شبیه سازی دما و بارش {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} پیش بینی مدل های گردش عمومی بر اساس سناریوهای اقلیمی با توجه به تحلیل های انجام شده ، مشخص گردید که مدل لارس توانایی تولید داده های روزانه بارش ، دماهای کمینه و بیشینه را در منطقه خزری دارد.
نتایج پیش بینی دمای کمینه ، دمای بیشینه و بارش مدل های Mpeh و Ncccsm برای دو دوره آماری ٢٠٣٠-٢٠١١ و ٢٠٦٥-٢٠٤٦ با استفاده از نمودارهای باکس -ویسکر نشان داده شده است .