چکیده:
هدف از نگارش این مقاله بررسی و نقد فرهنگ توصیفی دوزبانۀ فارسی به انگلیسی آواشناسی و واجشناسی نوشتۀ گلناز مدرسی قوامی است که در ۱۳۹۴ ش نشر علمی آن را بهچاپ رسانید. این فرهنگ تاحدود زیادی نیاز علمی مخاطبان را در حوزۀ آشنایی با نظریههای غربیِ، ازجمله مکتب واجشناسی پراگ، واجشناسی زایشی معیار، واجشناسی طبیعی، واجشناسی خودواحد، واجشناسی وزنی، و ... که در آواشناسی و واجشناسی مطرحاند، برآورده میسازد. دادهها در نگارش این فرهنگ به شیوههای سنتی گردآوری شدهاند و نویسنده از شیوههای نوین پیکرهای استفاده نکرده است. این فرهنگ از اصول کلی فرهنگنویسی در کلانساختار و خردساختار بهدرستی پیروی نمیکند و در مواردی چون نداشتن راهنمای تلفظی، اطلاعات کلی مدخلها، متن توصیفی، شیوۀ ارجاعدهیِ درونمتنی، ذکر مثالها، و رعایت اصول نگارشی و ویرایشی نیازمند بازنگری و رفع کاستیهاست. همچنین، لازم است که نویسنده در استفاده از منابع فرهنگ منابع جدیدتر و بهروزشده را نیز مدنظر قرار دهد و اگر نویسنده بکوشد در ویراستهای بعدی واژهها و اصطلاحاتی را که در آثار زبانشناسان و دانشمندان اسلامی بهکار میرفته است به این فرهنگ بیفزاید، اصطلاحات علمی و تاریخی آواشناسی و واجشناسی در زبان فارسی نیز بهطورجامع ثبت و ضبط میشود و حوزۀ کاربرد این فرهنگ گستردهتر خواهد شد.
The aim of this article is to criticize the bilingual Persian-English Phonetics and Phonology Dictionary written by Golnaz Modarresi Ghavami which has been published by Nashre Elmi in 2015. This work almost satisfies the needs of its users in acquaintance with Western theories in Phonetics and Phonology; however, it does not thoroughly follows the main principles of Lexicography in macro-structure and micro-structure. The method of data collection is traditional and the author has not used Corpus-based methods. In some cases such as the lack of pronunciation and phonetic symbols, general information of entries, explanatory information, in-text citations, giving examples, writing and editing principles, this work requires revision and improvement. Moreover, it is necessary that the author consider new and up-to-date resources as well. If the author tried to include Islamic terminology of Phonetics and Phonology in next editions, this dictionary will become a much more comprehensive resource in these two fields.
خلاصه ماشینی:
باوجوداین که فرهنگ نویسی رشته ای مستقل و نیازمنـد بهـره منـدی از دانـش کـافی در ایـن حـوزه اسـت ( ;٢٠٠٨ Atkins and Rundell ;٢٠٠١ Landau ;٢٠٠٠ Bejoint ;١٩٧١ Zgusta ٢٠٠٩ Comeau)، اما در ایران درزمینۀ فرهنگ های تخصصـی نویسـندگان دیگـر رشـته هـای علمی نیز مهارت خود را در این امر محک زده اند و منـابعی را پدیـد آورده انـد کـه هرچنـد ازنظر محتوای علمی معتبر و شایان توجه انـد، ولـی ازنظـر حفـظ اصـول فرهنـگ نویسـی و نگارش و دستورزبان فارسی نیازمند بازبینی و توجه صاحب نظران این عرصه هستند.
آن چه امروز در بازار چاپ و نشـر کتـاب هـای تخصصـی و بـه خصـوص فرهنگ های تخصصی (specialized dictionaries) مشاهده میشود، نداشتن یـک پـارچگی در ارائۀ آثار مشابه است و در این نمونۀ خاص که نشر علمی عهده دار چاپ تمـامی مجلـدهای این مجموعه شده است ، نظارتی دقیق تر لازم است تا به جز طرح روی جلد کتاب هـا، اصـول نگارشی و ویرایشی در آن ها نیز به طور یک سان رعایت شود.
اسم هـای خـاص بـه ویـژه نـام اشخاص ، نهادها، و دانشگاه ها حتی اگر با معیار املای فارسی مطابقـت نداشـته باشـند، بایـد عیناً همان ها درج شوند و ویرایش آن ها درسـت نیسـت (بـاقری ١٣٩٤: ٥)؛ مـثلاً ، دانشـگاه علامه طباطبائی با «ئ» نوشته میشود حتی اگر استفاده از «ی» به جای آن صحیح تر باشد کـه این نکته در این اثر رعایت نشده است .