چکیده:
امروزه شبیه سازی داده های هواشناسی برای برنامه ریزیهای آینده در زمینه های طبیعی و انسانی از اهمیت بالایی برخوردار است. از جمله می توان به پیش بینی خشکسالی اشاره کرد که در این صورت می توان با برنامه ریزی مدون از خسارات احتمالی کاست. در این پژوهش، داده های مدل HADCM3 تحت سناریوهای انتشار A1B ،A2 و B1 برای پیش بینی داده های هواشناسی استان خراسان شمالی با بهره گیری از ریزگردان آماریLARS WG5 ریزمقیاس شدند. برای این منظور، پس از انجام واسنجی، صحت سنجی و مدلسازی داده ها در ایستگاههای منتخب، کارایی مدل از نظر میزان انطباق داده های پایه با مقادیر شبیه سازی شده(2012-1993-2032-2013) با استفاده از سه معیار ریشه میانگین مربعات خطا(RMSE)،میانگین خطای مطلق(MAE) و میانگین خطای انحراف(MBE) ارزیابی گردید. با استفاده از شاخصهایSPIوRDI جهت به دست آوردن ترسالی و خشکسالیها در دوره پایه دوره شبیه سازی شده تحت سناریوهایB1,A2,A1B اقدام گردید. نتایج نشان می دهد که درصد فراوانی خشکسالیها دوره پیش بینی شده نسبت به دوره پایه تحت هرسه سناریودرمقیاس یک ماهه وسالانه بااستفاده از دوشاخص SPIوRDI کاهش داشته است و از طرف دیگر درصدفراوانی ترسالی افزایش داشته است.بیشترین درصدفراوانیها به طبقه نرمال درهردومقیاس زمانی اختصاص پیداکرد. نقشه پهنه بندی فراوانی وقوع خشکسالیها در دوره پایه وشبیه سازی شده نشان داد درصد فراوانی خشکسالیهادرمقیاس زمانی یک ماهه وسالانه در دوره شبیه سازی شده تحت سناریوهای مطرح شده کمتراز درصد فراوانی خشکسالی هریک از ایستگاههای استان خراسان شمالی در دوره پایه می باشد اما وسعت خشکسالیها در آینده بیشتر از دوره پایه با استفاده از شاخصهای SPIوRDI پیش بینی می شود.
Abstract The simulated weather data for future planning in the field of natural and human resources is of paramount importance. Including the ability to forecast droughts, which in this case can be reduced with systematic planning of possible losses. In this study, data HADCM3 model under emission scenarios A1B, A2 and B1 to predict the meteorological data of North Khorasan province were simulated using LARS WG statistical dust. For this purpose, after calibration, validation and modeling data on selected stations, data base model in terms of compliance with simulated values (2012-1993-2032-2013) using three criteria Root Mean Square error (RMSE), mean absolute error (MAE) and mean bias error (MBE) were evaluated. Using indices SPI and RDI to get wet and drought periods during the simulated under the scenarios B1, A2, A1B was developed. . The results show that the frequency of droughts over the forecast period under all three scenarios compared to the baseline and annual month-long scale using SPI and RDI decreased to indicates % of the occurrences on the other hand grew wet. The highest frequency of normal class time devoted gained in both scale. More from the base period of the indices using SPI and RDI is predicted.Drought and climate phenomena will be appointed as part of the climate of a region. It has features that separates it from other natural disasters. Drought long-term shortage of rainfall in the period so that the moisture in the soil, causing reduced water flow And thereby disrupt human activities and natural life plants and animals. From a cognitive point of view of climate, when the rainfall received in a place in a certain period of time is less than average precipitation location, we are faced with drought (spunky, 1374).
خلاصه ماشینی:
نتايج نشان ميدهد که درصد فراوانی خشکسالیها دوره پيشبيني شده نسبت به دوره پایه تحت هرسه سناریو در مقیاس یک ماهه و سالانه با استفاده از دو شاخص SPI و RDI کاهش داشته است و از طرف ديگر درصدفراوانی ترسالي افزايش داشته است.
نقشه پهنه بندی فراوانی وقوع خشکسالیها در دوره پایه و شبیهسازی شده نشان داد درصد فراوانی خشکسالیها در مقیاس زمانی یک ماهه و سالانه در دوره شبیه سازی شده تحت سناریوهای مطرح شده کمتراز درصد فراوانی خشکسالی هریک از ایستگاههای استان خراسان شمالی در دوره پایه میباشد اما وسعت خشکسالیها در آینده بیشتر از دوره پایه با استفاده از شاخصهای SPI و RDI پیشبینی میشود.
از جمله تحقیقاتی که در رابطه با این موضوع انجام گرفته می توان به معافي مدني و همکاران (1391) پيشبيني وضعيت خشکسالي استان خراسان رضوي طي دوره 2011 تا 2030 با استفاده از ريز مقياس نمايي آماري خروجي مدل LARS-WG5 مورد بررسي قرار دادند، نتايج نشان ميدهد که در حالت کلي در بيش از 90/0 ايستگاههاي سينوپتيک استان خراسان رضوي طي بيست سال آينده، وضعيت ترسالي افزايش مي يابد.
در حال حاضر اقليم شناسان براي بررسي اثرات تغيير اقليم، به شبيه سازي متغيرهاي اقليمي با استفاده از مدلهاي گردش عمومي جو- اقيانوسی میپردازند (باروویو، 2005) در همین راستا شبیه سازی دادههای هواشناسی در ایستگاههای منتخب استان خراسان شمالی و به تبع آن پیش بینی وضعیت خشكسالی در دوره شبیه سازی شده آتی با کاربرد نمایههای استانداردشده بارش ( SPI)، شاخص خشکسالی احیایی ( RDI) و دادههای کوچک مقیاس شده حاصل از گردش عمومی جو HadCM3 و سناریوهای A1B، A2 وB1 تحت مدل LARS - WG از اهداف اصلی این تحقیق است.