چکیده:
بحث و بررسی در زمینه روابط شهر و روستا جایگاه ویژه ای در نظریه و برنامهریزی توسعه در سطوح ملی، منطقه ای و محلی دارد زیرا گستره و عمق روابط شهرهای کوچک با روستاهای پیرامون بر تحولات فضاهای مختلف جغرافیایی بسیار موثر است. پژوهش حاضر با هدف تحلیل روابط عملکردی روستائیان بخش مرکزی شهرستان هرسین با دو نقطه شهری هرسین و کرمانشاه انجام پذیرفته است. منظور از روابط عملکردی، پیوندهای حاکم بر جریانهای روستا به شهر و شهر به روستا است که در زمینههای گوناگون مورد بررسی قرار گرفته است. روش تحقیق توصیفی-تحلیلی با رویکرد تطبیقی است، واحد تحلیل 14روستا در بخش مرکزی شهرستان هرسین استان کرمانشاه است. در تحقیق حاضر روابط عملکردی 229 خانوار روستایی با شهر کوچک هرسین و شهر کرمانشاه به تفکیک 4 بعد اقتصادی، خدماتی، اجتماعی و فرهنگی و مبادلهای ذیل 26 متغیر با 41 شاخص در ارتباط با دو شهر هرسین و کرمانشاه با مقیاس عمدتاً رتبه ای کمی گردید. آلفای کرونباخ 0.86 بیانگر پایایی نسبتاً مطلوب ابزار تحقیق می باشد. نتایج حاصل از آزمون Paird Sample T test نشان می دهد که تفاوت معنیداری بین روابط عملکردی روستائیان با دو شهر هرسین و کرمانشاه وجود دارد به طوری که روابط اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی و مبادله ای روستائیان با شهر هرسین به ترتیب با 2.34، 2.68 و 2.38 بیشتر از کرمانشاه به ترتیب با 1.62، 2.41 و 1.50 است. در بعد خدماتی روابط روستائیان با شهر کرمانشاه با 1.89 بیشتر از شهر هرسین با 1.86 است. در مجموع روابط عملکردی روستائیان با شهر هرسین با میانگین 2.37 گستردهتر از روابط روستائیان با شهر کرمانشاه با میانگین 1.86 است. در واقع روستائیان با شهر کوچک هرسین در تمامی زمینه های مورد بررسی بهجز خدمات بهداشتی-درمانی روابط گسترده تری نسبت به شهر کرمانشاه دارند.
Analysis of performance relationships of small towns Rural hinterland(Case Study: Central district of Harsin, Kermanshah) The present research was conducted with the aim of analyzing the performance relationships of Harsin city in the development of its peripheral rural regions based on the economical, commercial, social-cultural and service indicators. The research method was descriptive - analytical with practical aim. For collecting data, library studies and field survey were used. The study population consisted of 10 families in 54 villages in the central part of the city Harsin Of the 14 villages selected by Cochran formula 229 households have been selected to complete the questionnaire. The research tool was questionnaire designed by the authors, so that its validity was confirmed by some professors' opinions and so was its stability by Cronbach's alpha test at 0.897 level. The results of this research showed that economic relations with 0.473%, commercial relations with 0.439%, social-cultural relations with 0.429% and service relations with 0.341% played the most important role in the relations of villagers with Harsin city, respectively, an issue that was confirmed by Wilcoxon test and multivariate regression. It must be mentioned that,. In conclusion, it can be said that Harsin city performance, except for health services, was positive in other aspects including economical-commercial and social – cultural.108 items with a Cronbach's alpha of 0.89 indicates the reliability of the questionnaire is relatively favorable. Wilcoxon test results show that significant differences between rural and functional relationship with the city of Kermanshah Harsin and there so that the relationship between economic, social and cultural exchange villagers respectively 2.35, 2.49 and 2.39 most of Kermanshah to respectively 1.63, 1.84 and 1.51 are. After service in the city of Kermanshah rural relations with 1.90 to 1.87 is more than Harsin city. In general, functional relationships with the villagers in rural relations with the city of Kermanshah Harsin from 2.63 to 1.86 is extensive. In fact, rural and small town Harsin BhJz health services in all fields of study have broader ties to the city of Kermanshah.
خلاصه ماشینی:
با توجه به اینکه پیوندهای روستا-شهر قسمتی از واقعیتهای زندگی روزانه خانوارهای ساکن در نواحی روستایی است (طاهرخانی و افتخاری، 1383: 83)، مطالعه و بررسی روابط شهر و روستا به منظور درک مسائل شهرگرایی و پیدایش راه حلهای مناسب جهت برقراری یک روند توسعۀ متعادل شهری و روستایی ضروری به نظر میرسد (رضوانی، 1382: 24)؛ اگرچه در دیدگاه سنتی، موضوع روابط متقابل شهر و روستا از طریق نفوذ شهرهای بزرگ بهعنوان عامل موثر توسعۀ فضایی شناخته شدهاست، اما شهرهای کوچک و متوسط به عنوان حلقۀ مهم و مکمل رابطۀ شهر و روستا محسوب میشوند (Tacoli, 1998:142).
دسته دیگر از پژوهشهای انجام شده شهرهای کوچک را در ارتباط با «توسعۀ روستایی» مورد بررسی قرار دادهاند از قبیل: «کارکرد شهرهای کوچک در توسعۀ نواحی روستایی مطالعه موردی: اشنویه» از مکانیکی و سجادی (1390)، «بررسی و تحلیل اثرات توسعۀ روستا- شهرها و شهرهای کوچک در توسعۀ منطقهای و روستایی مطالعه موردی: شهرستان نیشابور» از بوزرجمهری و همکاران (1392)، «تحلیلی بر نقش شهرهای کوچک در توسعۀ اقتصادی– اجتماعی روستاهای پیرامونی منطقه مطالعه موردی: شهرستان قیر کازرون» از حسینآبادی و همکاران (1391)، «تحلیل کارکردی از نقش اقتصادی شهرهای کوچک در توسعۀ روستایی مطالعه موردی: زاهدشهر بخش شیبکوفسا» از ابراهیمزاده و همکاران (1391)، «تحلیل و ارزیابی کارکرد شهرهای کوچک در توسعۀ روستایی پیرامون مطالعه موردی: شهر سرابله شهرستان شیروان وچرداول» نیکسرشت و همکاران (1391)، «نقش و عملکرد شهرهای کوچک در توسعۀ روستایی با استفاده از روش تحلیل شبکه مورد دهستان رونیز شهرستان استهبان» رضوانی و همکاران (1386)، «نقش کارکردهای شهرهای کوچک در توسعۀ روستایی مورد مطالعه: حمیدیه خوزستان» از شیرازی و سعیدی (1378)، «نقش شهرهای میانی و کوچک در توسعۀ روستایی» از میفیلد و همکاران (2005) و ...