چکیده:
یکی از ویژگیهای شاخص الگوی جدید قراردادهای نفتی ایران، لزوم شراکت شرکتهای خارجی با شرکتهای ایرانی و مشارکت در اجرای عملیات نفتی است. بستر اصلی این مشارکت، قرارداد عملیات مشترک (ق.ع.م) است که میان اعضای کنسرسیوم تشکیلشده از شرکت (های) خارجی و شرکت (های) ایرانی منعقد میگردد. اعضای حاضر در ق.ع.م، به دو گروه تقسیم میشوند: عامل و غیرعامل. وظیفۀ اصلی عامل، تصدی و مدیریت روزانۀ عملیات نفتی و وظیفۀ اصلی غیرعاملها، مشارکت در تأمین مالی و تصمیمگیریهاست. معمولاً عامل خواستار آزادی عمل بیشتر در اتخاذ تصمیمات و انجام عملیات بوده و از غیرعاملها انتظار دارد تنها در تأمین مالی مشارکت کنند. از سوی دیگر، غیرعاملها به منظور حفظ منافع خود و نیز آگاهی از جزئیات عملیات، به نفوذ بیشتر در عملیات و دخالت مؤثرتر در تصمیمات گرایش دارند. در بیشتر ق.ع.مها، مشارکت غیرعاملها در تصمیمات عمدتاً از طریق کمیتۀ عملیاتی و کمیتههای فرعی آن است. در نسخۀ ایرانی ق.ع.م، غیرعاملها میتوانند از طریق این کمیته بر عملیات مشترک نظارت کنند. اصلیترین وظیفۀ کمیتۀ عملیاتی، نظارت بر عملیات انجامشده توسط عامل و تصویب برنامههای مالی- عملیاتی سالیانۀ عملیات نفتی است.
One of new Iranian Petroleum Contract (IPC) requirements is participation of the foreign company(ies) with local company(ies) forming a consortium to jointly perform the petroleum operation of the field, and the main bedrock for performance of the joint operation is Joint Operating Agreement (JOA). There are basically two types of parties in a JOA: Operator and Non-Operator(s). The main role and duty of the operator is conducting and management of the day-to-day operation of the field, while, of the non-operators is providing timely funds for conduct and participating in decisions made in respect of the joint operation. While the operator, seek more freedom in performing its duties and obligations under a JOA, the non-operators desire higher level of control and more access to information to effectively protect their interests engaged in the main contract and JOA. In most JOAs, the non-operators are engaged in decision makings through the Operating Committee (OpCom) and its sub-committees. In Iranian version of JOA, the non-operators may supervise the operator’s activities via the OpCom. The main duty of the OpCom is controlling and supervising the joint operations performed in the contract area by the operator and reviewing and approving the work programs and budgets.
خلاصه ماشینی:
Non-Operator الف ) در تصويب نامۀ شمارٔە ١٠٤٠٨٩/ت ٥٢٤٤٥هـ هيأت وزيران مصوب به تاريخ ١٣٩٤/٨/١١ (نسخۀ اوليۀ تصويب نامۀ «شرايط عمومي ، ساختار و الگوي قراردادهاي بالادستي نفت و گاز» که پس از نزديک به يک سال توسط تصويب نامۀ شمارٔە ٥٧٢٢٥/ ت ٥٣٣٦٧هـ ملغي گرديد)، تلويحاً (و نه صراحتاً) تنها شرکت هاي خارجي به عنوان طرف دوم قرارداد به رسميت شناخته شده اند؛ اما در مصوبۀ جديد، شرکت ملي نفت مي تواند نسبت به عقد قرارداد با شرکت هاي ايراني به صورت مستقل يا همراه با شريک خارجي اقدام کند.
Joint Operating Agreement مشترک بين طرف دوم قرارداد و يکي از شرکت هاي تابعۀ شرکت ملي نفت ايران ، همانند ترتيبات مندرج تصويب نامۀ اوليه ، پيش بيني شده است .
م (به تبعيت از مدت طولاني قرارداد اصلي ) و تغيير منافع و علايق شرکت هاي نفتي در طول زمان ، موضوعات مهم و حساسي که ممکن است بين شرکا به بروز دعوا بينجامند (همچون تعريف عمليات مشترک و نحؤە اجراي آن ، کنترل عمليات و سازوکارهاي تصميم گيري ، موارد مربوط به قصور عامل يا ساير شرکا) مي بايست مورد شناسايي ، تدقيق و شفاف سازي واقع شوند.