چکیده:
یکی از ویژگیهای قرآن، پاسخگویی به نیازهای مختلف بشر، در ادوار مختلف است. بسیاری از اندیشمندان از جمله آیت الله فاضل لنکرانی معتقدند که قرآن بر اساس متن و دلالتهای آن و نیز ورود به معانی باطنی و قدسی میتواند پاسخگوی نیازهای همیشگی بشر در حد اعجاز باشد. برای اثبات آن، مبانی وجود دارد، از جمله: الهی بودن متن قرآن، عدم تحریف، حجیت ظواهر، برخورداری قرآن از بطن، جامعیّت و جاودانگی قرآن. همچنین راهکارهای مختلفی مانند: حقیقی بودن گزارههای قرآنی، وجود احکام ثابت و متغیر در دین، وجود قاعده منطقه الفراغ، اجتهاد پویا، توجه قرآن به قانون و قانونگذاری برای پاسخگویی وجود دارد که در این نوشتار مورد بررسی قرار میگیرد.
خلاصه ماشینی:
آیت الله فاضل اگر چه تصریحی در این موضوع ندارند، اما از مجموع مبانی و راهکارهای قرآنی وی استفاده میشود که دیدگاه جامعنگر را ترجیح داده و بر اساس متن و علم بیپایان الهی است که قرآن میتواند پاسخگوی نیازهای بشر نه در حد عادی بلکه در حد اعجاز آن باشد (فاضل لنکرانی، مدخل التفسیر، 1371: 27 و 48 ـ 50).
مبانی قرآنی پاسخگویی قرآن به نیازهای بشر پاسخگویی قرآن به نیازهای بشربر اساس مبانی خاص قرآنی است،که بدون آن نمیتوان این موضوع را به اثبات رساند، برخی از مهمترین مبانی که آیت الله فاضل لنکرانی نیز به آن پایبند بوده و در آثار مختلف خود تبیین نمودهاند عبارتند از: 1ـ الهی بودن قرآن یکی از مهمترین ویژگی قرآن نسبت به سایر کتابهای آسمانی که آن را جاودانه و برای همه اعصار قابل استفاده میکند، الهی بودن نص آن میباشد، که لازمه آن اتقان و برتری آن میباشد و نیز از لوازم آن حکیمانه، قدسی بودن و سالم از خطاب بودن است، مهمترین دلیل آن تحدی یا همان همآورد طلبی بدین معنا که اگر کسی تردید دارد این کتاب از آن خدا هست، حداقل یک سوره مانند آن بیاورد و کسی نیز تاکنون مانند آن در ابعاد مختلف لفظی، ساختاری و محتوایی نتوانسته است بیاورد و این خود نشانه معجزه بودن قرآن است (معرفت، علوم قرآنی، 1375: 57 و 58).