چکیده:
اعتدال یکی از مهمترین بحثهای اخلاقی در دین مقدس اسلام است که مورد توجه بسیاری از فیلسوفان و اندیشمندان از جمله شهید مطهری بوده است. دین اسلام نه تنها در میدان عمل توصیههای ویژهای به انسان درباره اجرا و عمل به اعتدال دارد بلکه بالاتر؛ سعادتمند شدن جامعه و تشکیل مدینه فاضله را در گرو عمل به اعتدال و دوری از افراط و تفریط قابل تحقق میداند. هدف این مقاله تبیین نظریه اعتدال از دیدگاه شهید مطهری است و سعی شده با روش توصیفی و تحلیلی، عوامل و موانع اعتدال را مورد بررسی و کنکاش قرار دهد. وبه این پرسش پاسخ دهد که مهمترین آثار و موانع اعتدال از دیدگاه شهید مطهری کدامند؟ یافتههای تحقیق نشان میدهد که از دیدگاه شهید مطهری آثار اعتدال عبارتند از: کمال، سعادت، هماهنگی در رشد ارزشها و پیشرفت علمی و مادی و از موانع اعتدال هم میشود به جمود، جهالت، هوی و هوس و نابودی جامعه اشاره کرد. نتیجه اینکه رعایت اعتدال باعث سعادتمندی فرد و در سطح وسیعتر جامعه خواهد شد.
Moderation is one of the most important moral issues in the holy religion of Islam, which has been considered by many philosophers and thinkers, including Martyr Motahhari. Not only does Islam have special recommendations for moderation in the field of practice, but it also considers the happiness of society and the formation of a utopia to be dependent on moderation and avoidance of extremism. The purpose of this article is to explain the theory of moderation from the perspective of Martyr Motahhari and to try to examine and investigate the factors and obstacles of moderation with a descriptive and analytical method. And answer the question, what are the most important effects and obstacles of moderation from the perspective of Martyr Motahhari? The research findings show that from the perspective of Martyr Motahhari, the effects of moderation are: perfection, happiness, coordination in the growth of values and scientific and material progress, and the obstacles to moderation include stagnation, ignorance, whims and desires and the destruction of society. The result is that moderation will bring happiness to the individual and to the wider community.
خلاصه ماشینی:
با توجه به مطالب بالا، اعتدال در دین اسلام از اهمیت خاصی برخوردار است و از نظر شهید مطهری نیز انسان باید به تمام آموزههای دین و عقل بهطور هماهنگ پایبند باشد و به آنها عمل کند تا در نهایت به کمال برسد.
2-2- آثار اعتدال در اندیشۀ شهید مطهری اگر آدمی در همه جوانب زندگی مادی و معنوی تعادل داشته باشد و میانهروی مورد توصیه دین مقدس اسلام را عمل کند، موجب آثار و برکات عدیدهای میشود که از جمله آنها میشود به موارد زیر اشاره کرد: 2-2-1.
شهید مطهری در این زمینه میگوید: هر اجتماعی مرکب و متشکل از افراد گوناگون است و اگر بخواهیم جامعهای پایدار و از انسجام لازم برخوردار باشد، باید آن جامعه از اعتدال و حالت تعادل برخوردار باشد و اگر به افراط و تفریط گرایش پیدا کند، آن جامعه سقوط میکند و از بین میرود.
نگاه تک بُعدی به ارزشها شهید مطهری از توجه تک بُعدی به ارزشها انتقاد میکند و معتقد است در توجه به ارزشها باید حالت اعتدال حفظ شود و به گونهای نباشد که به یک ارزش بیش از اندازه اهمیت داد و از ارزشهای دیگر غافل شد که این همان افراط است و بهشدت نهی شده است.
شهید مطهری افراط و تفریط در التزام به ارزشها را خارج شدن از جادۀ تعادل اسلام و انحراف و اشتباه میداند و میگوید: باید دربارۀ ارزشها حالت اعتدال بهطور همهجانبه رعایت شود و اینطور نباشد که به ارزشی مثل عبادت گرایش افراطی پیدا شود و ارزش دیگر موردغفلت واقع شود یا بهطور افراطی به گرایشهای اجتماعی اسلام توجه شود، اما گرایشهای الهی آن فراموش شود که این بزرگترین اشتباه و انحراف محسوب میشود.