چکیده:
انفساخ به عنوان یکی از علل انحلال عقد نکاح به این معنا است که عقد نکاحی که ابتدا به طور صحیح منعقد شده باشد بدون قصد و اراده ی طرفین و به موجب حکم قانون از بین برود؛ لذا انفساخ عقد نکاح، انحلال قهری است بدین معنا که عقد نکاح بدون نیاز به عمل حقوقی دیگر و خود به خود از بین می رود و حق انتخاب برای دادگاه و طرفین عقد باقی نمی گذارد. از منظر پزشکی مرگ مغزی همان مرگ حقیقی است. تجهیزات پزشکی قادر هستند مرگ مغز انسان را قبل از مرگ سایر اعضا برای ما معلوم کنند. با وقوع مرگ مغزی هرگز دوباره حیات به انسان بازنخواهد گشت، (کسی که مبتال به مرگ مغزی شده است) اگرچه بعضی از اعضای او در اطاق مراقبتهای ویژه توسط تجهیزات پزشکی فعال باشد ولی فعالیت اینگونه اعضا توسط دستگاه دلیل بر حیات انسان نیست برای اینکه مرگ او عملاً با مرگ مغزی اتفاق افتاده بود، هرچند که قلب او ضربان داشت. بنابراین با تحقق مرگ مغزی عقد نکاح منفسخ و آثار انفساخ عقد از لحظه موت مغزی بر روابط زوجین اعمال خواهد شد. بدین معنا که نفقه ساقط شده و زوجه متوفی مغزی ملزم به نگهداری عده خواهد شد؛ همچنین انفساخ عقد نکاح دائم هیچ تاثیری در استحقاق زن نسبت به دریافت کل مهرالمسمی یا مهر المثل ندارد. اما چنانچه انفساخ نکاح قبل از تعیین مهر و نزدیکی صورت پذیرد بنا به قول اجماعی فقها زن مستحق هیچ گونه مهری نیست.
خلاصه ماشینی:
بررسي فقهي حقوقي انفساخ عقد نکاح ناشي از موت مغزي و آثار آن بر روابط زوجين 3 هاجر مشيدي ١، محمدباقر عامري نيا،٢ علي پورجواهري چکيده انفساخ به عنوان يکي از علل انحلال عقد نکاح به اين معنا است که عقد نکاحي که ابتدا به طور صحيح منعقد شده باشد، بدون قصد و اراده ي طرفين و به موجب حکم قانون از بين برود؛ لذا، انفساخ عقد نکاح ، انحلال قهري است ؛ بدين معنا که عقد نکاح بدون نياز به عمل حقوقي ديگر و خودبه خود از بين ميرود و حق انتخاب براي دادگاه و طرفين عقد باقي نميگذارد.
بنابراين ، ميتوان گفت همان طور که اولين شـرط صـحت هـر عقد نکاحي حيات و زنده بودن طرفين است ، اولين و بارزترين مورد انفساخ عقد نکاح نيز موت يکي از زوجين ميباشد، چرا که مطابق قانون هر انسان متمتع از حقوق مـدني خواهد بود، اما کسي نميتواند حق خود را به اجرا بگذارد مگـر اينکـه بـراي ايـن امـر اهليت داشته باشد (ماده ٩٨٥ قانون مدني) و اهليت براي دارا شدن حقوق با زنده متولد شدن انسان ، آغاز و با مرگ او، پايان مييابد (ماده ٩٥٦ قانون مدني).
از همين رو، در عقد نکاح نيز پس از وقوع و تعيين زمان مرگ متـوفي، آثار آن بر روابط زوجين اعم از مهريه ، نفقه ، ارث ، حضانت و ولايت به عنوان يکـي از مسائل مهم فقهي و حقوقي مطرح و مورد بررسي قرار ميگيرد؛ ٤-٣-١- مهريه در حقوق ايران و مصر، مهريه يا صداق مالي است که به مناسبت نکـاح ، مـرد ملـزم بـه دادن آن به زن ميشود.