چکیده:
یکی از ادلۀ اثبات قتل و یا جنایتهای وارد بر اعضاء قسامه است. قسامه عبارت است از اینکه عدهای نزد حاکم برای اثبات جنایت بر عهده متهم اداء سوگند نمایند تا بر اساس سوگند آنان جنایت ثابت گردد. اداء سوگند گاهی از اوقات پنجاه بار و گاهی بیست و پنج بار و گاهی کمتر از این نیز میباشد؛ آن چه که از مطالعه کتب معتبر تاریخی و آداب و رسوم اعراب جاهلی، و نیز از بررسی شیوه های مرسوم بین اقوام و ملل مختلف در طول تاریخ برای «افشای حقیقت» با توسل به آزمون ایزدی یا سوگند، برمیآید، آن است که تأسیس قسامه نمیتواند از ابداعات شارع اسلام باشد؛ لیکن، شارع اسلام در موارد وجود ظن نسبت به ارتکاب جنایت از سوی متهم و فقدان سایر ادله اثبات دعوی، حکم قسامه را به عنوان یکی از پی آمدهای قاعده «لایبطل دم امرء مسلم» پذیرفته است، که همین قاعده مبنای پذیرش ارش در موارد فقدان دیه مقدر هم میباشد. اصل وجود قسامه و آنکه قسامه یکی از ادله اثبات قتل و یا اثبات جنایت بر اعضاء میباشد، مورد اتفاق نظر بین فقهاء شیعه و اهل سنت میباشد و هیچگونه تردیدی در اصل مشروعیت آن وجود ندارد.
خلاصه ماشینی:
اداء سوگند گاهي از اوقات پنجاه بار و گاهي بيست وپنج بار و گاهي کمتر از اين نيز ميباشد؛ آنچه که از مطالعه کتب معتبر تاريخي و آداب و رسوم اعراب جاهلي، و نيز از بررسي شيوه هاي مرسوم بين اقوام و ملل مختلف در طول تاريخ براي «افشاي حقيقت » با توسل به آزمون ايزدي يا سوگند، برميآيد، آن است که تأسيس قسامه نميتواند از ابداعات شارع اسلام باشد؛ ليکن ، شارع اسلام در موارد وجود ظن نسبت به ارتکاب جنايت از سوي متهم و فقدان ساير ادله اثبات دعوي، حکم قسامه را به عنوان يکي از پيامدهاي قاعده «لايبطل دم امرء مسلم » پذيرفته است ، که همين قاعده مبناي پذيرش ارش در موارد فقدان ديه مقدر هم ميباشد.
اصل وجود قسامه و آن که قسامه يکي از ادله اثبات قتل و يا اثبات جنايت بر اعضاء ميباشد، مورد اتفاق نظر بين فقهاء شيعه و اهل سنت ميباشد و هيچ گونه ترديدي در اصل مشروعيت آن وجود ندارد، هرچند اجراي آن با اوضاع و احوال کنوني که بسياري از مردم بدون آگاهي و به دروغ اداء سوگند ميکنند، بسيار مشکل است ؛ فقهاء شرايطي را براي اجراء قسامه ذکر فرموده اند، که يکي از آن شرايط لوث ميباشد؛ نگارنده در اين مقاله با روش تحليلي – توصيفي به واکاوي مباني و نحوه اجراي قسامه بر مبناي آموزه هاي فقهي و حقوقي پرداخته است .