چکیده:
حضرت آیت الله مهدوی کنی(ره) یکی از مفسران قرآن کریم در دوره معاصر به شمار می آیند.
ایشان در مباحث تفسیر قرآن یکی از میراث داران مکتب تفسیری علامه طباطبایی بودند و
بنای ساختمان تفسیری خود را بر شیوه علامه طباطبایی (ره) بنیان نهادند و مباحث تفسیری
علامه را رونق بخشیدند. بر این اساس، با بررسی آراء و دیدگاههای تفسیری ایشان به این
نتیجه میرسیم که ایشان در عرصه مباحث تفسیر قرآن صاحبنظر بوده و دارای دستاوردها
و ویژگیهایی در نظریات تفسیری خود بودند که در کمتر مفسری این مباحث بهصورت
کاربردی و متناسب با مقتضیات زمانه، به چشم میخورد. این رویه تفسیری، نشان از وزانت
بالای شخصیت قرآنی ایشان دارد که بایستی به مصادیق این ادعا پرداخت. اهم این دستاوردها
و ویژگیهای تفسیری عبارتاند از: محوریت بخشی به جنبه هدایتی قرآن با عنایت بر درک
مراتب و سطوح مختلف آن، توجه به روح کلی و فرهنگ قرآن در تبیین معارف قرآن و
پاسخگویی به مسائل پیرامون، تبیین جایگاه قرآن کریم و نقش آن در مرحله فهم مراد الهی،
عنایت به حل معضلات اجتماعی و سیاسی مسلمانان در تفسیر قرآن، مسئله محور بودن در
پرداختن به موضوعات قرآنی. تبیین هر یک از این امتیازات تفسیری از محورهای مهم
پژوهش حاضر است.
By the Islamic revolution in Iran, Islamic, Islamic government was
based on religious democracy. The Islamic revolution causes a
paradigm-shift in Islamic society and its special necessities. So this
situation needs new highlight scholar men as theorists. Ayatollah
Mahdavi-Kani's is one of the Quran exegetes of this era. some
researchers show that the most important factor that makes ayatollah
Mahdavi-Kani elite was his comprehensive personality;
revolutionist, politician, open-minded, traditional studied, academy
founder and security master. Although he considered being from the
exegetic school of Allame Tabatabaei_ in methodology and
principles_, his exegesis has some species itself. Particularity,
relying on requirements, inventory, insisting on Quran guidance
aspects by attending on quranic teaching grading classifications,
fluency, attending to Quran as a system and culture of in responding
the society and time issues, enlightenment on the role of Quran in
understanding the Allah's order, theory making in Quran descending
and its grades, attending to Muslim society problem, question based
and question making as a dialogue between exegesis, Quran and
reader.
خلاصه ماشینی:
حضرت آيت الله مهدوي کني(ره ) ازآنجاييکه در مباحث تفسير قرآن يکي از شاگردان برجسته علامه طباطبايي(ره ) بودند لذا مباني و روش تفسيري ايشان برگرفته از آراء علامه است ، اما در اين ميان صرفا به نظريات علامه طباطبايي اکتفا نکردند بلکه بناي ساختمان تفسيري خود را بر شيوه علامه طباطبايي(ره ) بنيان نهادند و در پي حل مسائل مختلفي که در عرصه تفسير قرآن کريم مطرح شده است برآمدند و مباحث تفسيري علامه را رونق بخشيدند و قدم هاي بزرگي در عرصه ترويج تفسير صحيح قرآن کريم برداشتند که از ويژگيها و دستاوردهاي ارزشمندي برخوردار است .
درواقع مرحوم آيت الله مهدوي کني(ره ) معتقدند که حتي اگر در نگاه ظاهري اين آيات کارکرد هدايتي نداشته اما درواقعيت بعد از قرار دادن آن در دايره هدايت بشريت به اين نکته مهم و اساسي ميرسيم اينگونه مسائل نيز به عنوان بخشي از حقايق طبيعي يا فلسفي جهان هستي، در مسير آن هدايت تکويني و تشريعي مدنظر قرآن کريم است به اين معنا که خداوند متعال ميخواهد انسان ها را از طريق اين موارد متوجه خويش کند که اين همان اصل هدايت قرآن است که فلسفه نزول آن در مرتبه نزول آن براي عموم مردم است .
در مواردي نيز حضرت استاد به بيان نظرات مفسران ديگر نقد نظرات مطرح در تفسير مفاتيح الغيب ، المنار و ديگر کتب عالمان اهل سنت ميپردازند و در اين راستا بررسي تطبيقي آراء تفسيري شيعيان را با آراء تفسيري اهل سنت بسيار لازم و مفيد ميدانند که به عنوان نمونه تأکيد دارند که به تفسير المنار در بسياري از آيات قرآن بايستي توجه کرد چراکه فهم مطالب تفسيري علامه طباطبايي بيشتر ناظر به نقد اين کتاب و شيوه اي که در ارائه مباحث تفسيري خود به کار گرفته است پرداخته شده است (مهدوي کني، ١٣٩٤، ج ١: ١٧٨).