چکیده:
مالک بن نبی متفکر معاصر الجزایری بهعنوان یکی از برجستهترین ایده پردازان و تحلیلگران حوزه تمدن از منظر تاریخی-اجتماعی شناخته میشود. در این پژوهش به دنبال آن هستیم تا جایگاه و عوامل مؤثر بر شبکه روابط اجتماعی در شکلگیری جوامع و تمدنها را از منظر او بررسی کنیم. موضوع سه پرسش اصلی که در این باب و در مسیر این پژوهش بدان پرداخته میشود عبارتاند از: اهمیت شبکه روابط اجتماعی، درک وضعیت شبکه روابط اجتماعی و عوامل مؤثر بر شبکه روابط اجتماعی. برای فهم این سه، آثار بن نبی در طی یک مطالعه نظاممند مورد بررسی و دادههای مربوطه استخراج و ذیل تحلیل قرار گرفت. یافتههای این پژوهش نشان داد که بن نبی این شبکه را مهمترین عامل نگهدارندِ و پیش برنده حرکت جوامع در بستر تمدن میداند. از منظر او میزان قدرت و پویایی جامعه نمایانگر میزان سلامت این شبکه است و دستهای از پدیدههای درون جامعه و برون از جامعه قادر به اثرگذاری بر این شبکه هستند.
Contemporary Algerian thinker Malik bin Nabi is regarded as one of the most prominent civilizational thinkers and analysts in historical-social terms. In this research we seek to examine the position and factors affecting the social relations network in the formation of societies and civilizations from his perspective. The three main questions that will be addressed in this study are: the importance of social relations network, understanding the status of social relations network, and the factors affecting social relations network. To understand these three, the works of Bin Nabi were read during a systematic study and the relevant data were extracted and analyzed. The findings of this study showed that Bin Nabi considered this network as the most important driving factor for the movement of societies in the context of civilization. From his point of view, the amount of power and dynamics of society reflects the health of the network and a number of phenomena within and outside the community are able to influence the network.
خلاصه ماشینی:
اين شبکه همان شبکۀ روابط اجتماعي است که يکي از پايه هاي اصلي بررسي کيفيت جوامع در انديشۀ مالک بن نبي ميشود.
در نگاشتۀ ديگر؛ يعني مدخل «مالک بن نبي» در دانشنامۀ جهان اسلام نيز نويسنده به شيوة مدخل نويسي به ذکر اين مهم يعني شبکۀ روابط اجتماعي در جملاتي کوتاه پرداخته و نشان داده که در انديشۀ مالک کيفيت حيات تمدن و بوم زيست اجتماعي با وضعيت اين شبکه ارتباط دارد (مهتدي، ١٣٩٣).
در همين زمينه ، امر مهمي که بر مبناي تحقيقات نظريه پردازان مطالعات اجتماعي در حوزة شبکۀ روابط آشکار ميشود اين است که اين شبکه در نسبت با فرصت سازي براي جامعه و اعضاي آن بايد مطرح شود (اعظم آزاده ، ١٣٨٧: ٢).
اهميت شبکۀ روابط اجتماعي از منظر بن نبي مالک ظهور جامعه را برآمده از پيدايش ايده اي روحاني ميداند که سبب اتصال انسان ها و گروه ها به يکديگر ميشود (بن نبي، ١٩٩٢: ٨٦).
با اين سؤال که آيا افراد جامعه نسبت به يکديگر احساس مسئوليت پذيري دارند؟ (٢٠١٣:٧ ,See: Benlahcene) آيا مسائل ديگر اعضاي جامعه براي بقيه مهم است ؟ و به چه ميزان به چالش ها و نيازهاي ديگر اعضا از سوي بقيه افراد توجه ميشود؟ اين سؤالات و سؤالاتي از اين دست ، و به دنبال آن ، پاسخي که مييابند به حسب جوامع ميتواند بخشي از وضعيت شبکۀ روابط اجتماعي را نشان دهد (همان ، ٢٠٠٠ ب : ٧٤).