چکیده:
مدیریت بحران و نگرشهای جاری در این زمینه تنها متوجه آسیبپذیریهای کالبدی در این حوزه بوده، که این چالش آسیبپذیری سکونتگاههای شهری و ساکنین آن را در مقابل وقوع بحران به ویژه زلزله به شدت بالا میبرد. از طرف دیگر اقدامات تبعی جهت کاهش آسیبپذیری نیز مقاومسازی کالبدی و ارتقاء آمادگی ناچیز سازمانی در حین وقوع بحران را شامل میشود و توانمندیها و ظرفیتهای ساکنین را جهت کاهش آسیبپذیریها و به تبع آن کاهش تلفات و خسارات نادیده میانگارند. حال آنکه نگرشهای اخیر که در حوزه مدیریت بحران وارد شدهاند، اهمیت آسیبشناسی در مواجهه با بحران را نسبت به آسیبپذیریهای کالبدی مطرح میکنند. این نگرشها بر این واقعیت تکیه دارند که آسیبپذیریها رابطه معکوس و نسبتاَ کاملی با توانمندی ساکنین در مواجهه با بحران دارند. از اینرو بر پایه نگرش مدیریت اجتماع محور خطر بحران، ضرورت بازشناسی شاخصهای آسیبپذیری و توانمندی ساکنین ضروری به نظر میرسد.
هدف از پژوهش حاضر از سنجش رابطه میان توانمندی ساکنین و آسیبپذیریهای اجتماعی است. از آنجایی که جنس شاخصها، متغیرها و گویهها صرفاَ سنجش از طریق پرسشنامه نبوده و طیف گستردهای از گویههای کالبدی، آماری و پرسشنامهای را در برگرفته است. در این پژوهش نرمافزارهای آماری و تحلیل زمینمحور SPSS و GIS مورد استفاده قرار گرفته است. در این مقاله بازشناسی سنجههای توانمندی ساکنین و آسیبپذیریهای آنان در مقابل بحران در محلهی یوسف آباد تهران مورد پژوهش واقع شد. نتایج حاکی از آنست که صرف توجه به مسائل کالبدی نمیتواند آسیبپذیریها در حوزه بحران را به حداقل رساند. بنابراین باید نگرشهای نوین مدیریت بحران با لایههای اجتماعی خرد مورد توجه قرار گرفته و بر توانافزایی و ظرفیتسازی ساکنین تاکید شود. در نهایت با توجه به میزان تاثیر هریک از شاخصها، راهکارهای کلی جهت کاهش آسیبپذیری زلزله ارائه شده است.
Disaster management and current attitudes in this area only focus on this area's physical
vulnerabilities, raising urban residents' exposure to these challenges in front of the earthquake.
On the other hand, Incidental actions include reducing the vulnerability and the physical
strengthening and promotion of poor organization during the disaster; they ignored the
capabilities and capacities of residents to reduce vulnerabilities and consequently reduce
casualties and damage. However, recent approaches that have been entered in disaster
management introduce the importance of pathology in the face of disasters compared to the
physical vulnerabilities. These attitudes have relied on the fact that the vulnerabilities have an
almost perfect inverse relationship with the residents' capabilities are facing a disaster. Thus,
community-based disaster risk management recognizes the necessity of vulnerability indicators,
potential residents, and community resources.
The purpose of this study is to assess the relationship between the ability of residents and social
vulnerabilities. Because of the type of parameters and variables item not only measured through
questionnaires but also includes a wide range of physical and social indicators and statistics
derived from the questionnaire, statistical analysis software like SPSS and geographical
information System like ArcGIS has been used in this research. The article measures the
capabilities and vulnerabilities of their resident's indictors in Youssef Abad neighborhood.
Results indicate that not only the physical issues in the disaster to minimize vulnerabilities.
Therefore, the emphasis is on new disaster management approaches with longer considered
social and capacity building and residents. Finally, the effect of each of the indicators, the
overall strategies to reduce vulnerability to earthquakes, is presented.
خلاصه ماشینی:
بازشناسي ضرورت مديريت اجتماع محور بحران جهت کاهش آسيب پذيري در بحران زلزله (مطالعه موردي : محله ي يوسف آباد شهرتهران )* هادي رضايي راد*، داود کاظمي ** تاريخ دريافت مقاله : ٩٩/٥/٤ تاريخ پذيرش مقاله : ٩٩/٧/١٥ چکيده مديريت بحران و نگرشهاي جاري در اين زمينه تنها متوجه آسيب پذيري هـاي کالبـدي در ايـن حـوزه بـوده ، کـه ايـن چـالش آسـيب پـذيري سکونتگاههاي شهري و ساکنين آن را در مقابل وقوع بحران به ويژه زلزله به شدت بالا مي برد.
(به تصویر صفحه رجوع شود) جدول ٤- زيرشاخصها و گويه هاي شاخص سازمان يافتگي اجتماع شاخص زير شاخص سئوال هاي پرسشنامه و آمار سازمانهاي مکان در محل سکونت شما آيا به جز شوراياري محله سازمان اجتماع محوري نظير CBO وجود دارد و فعاليـت آن در زمينه مديريت بحران تا چه اندازه است ؟ محور Area Based در صورت وجود چنين سازماني شما چقدر تمايل به شرکت و همکاري با اين سـازمانها در زمينـه مـديريت Organizing بحران داريد؟ سازمانهاي بخشي به نظر شما پس از وقوع زلزله کدام قشر بيشترين آسيب را از زلزله متحمل مي شوند؟ Issue Based Organizing آيا نهاد يا NGO در حمايت از اين قشر در سطح محله شما وجود دارد و فعاليت آن تا چه حد است ؟ سازمانهاي هماهنگ کننده آيا سازمان چند بخشي در زمينه مديريت بحران وجود دارد و فعاليت آن تا چه اندازه محسوس بوده است ؟ Alliance به نظر شما ضرورت ايجاد نهادي چند بخشي و متولي مديريت بحران جهت کاهش خطرات زلزله در محل based سکونت شما تا چه حد مي باشد؟ building نمونه هايي از سازمانهاي مذکور عبارتند از: سازمانهاي مکان محور: نظير CBO ها و شوراهاي محلي سازمانهاي موضوع محور و بخشي : نظير NGOها و سازمانهاي غير دولتي و مردم نهاد مرتبط با بحران سازمانهاي هماهنگ کننده : نظير سازمانهاي دولتي در سطح کلان جهت هماهنگ کردن فعاليتها 6688 اين شاخص جهت سنجش ظرفيت نهادي و ساکنين در حوزه مديريت بحران به کار برده شده است .
Strengthening Institutional Capacity Development for Community-Based Disaster Risk Management.