چکیده:
بشر همواره برای شناخت بیشتر دنیای پیرامونش تلاش نموده به یافته های جدید علمی دست پیدا کند تا آنجا که میان پیشرفت های علمی و انتفاع بشر از پدید های عالم هستی نسبت مستقیم وجود داشته و دارد. در این میان فهم چیستی ، غایت و نهایت علم به معنای اخص آن یعنی دانش تجربی از دیر زمان به عنوان پرسش بزرگ اندیشمندان بوده است.در خصوص غایت و نهایت علم، از تلقی بی پایان بودن ان تا باور به بلوغ کامل علم هر یک طرفدارانی دارد. سه نظریه خطی و چرخشی و سلسله مراتبی هرکدام باورمندانی دارد که روند تحول و خط پایان علم را از نگاه خود تبیین نموده اند، لکن در این میان معرفت مبتنی بر منطق قرآن جلوه متفاوتی از موضوع پایان علم و افق بلند مرز تولید علم ارایه می نماید. به نظر می رسد دقت در حوزه معنایی آیات تسخیر در قرآن کریم دستمایه بزرگیست تا نظریه قرانی متقن و متفاوتی با نظریه های رایج تحول معرفت علمی رایج در دنیا به دست بیاید.از منظر قرآن کریم انسان بالقوه قدرت انتفاع و تصرف در آنچه در آسمان ها و زمین را داراست بنابر این نقطه پایان علم بشر به فعلیت در آمدن آن قوه است.
Abstract: Man has always tried to achieve new scientific findings in order to know more about the world around him to the extent that there is a direct relationship between scientific progress and change in lifestyle and human beings enjoy the phenomena of the universe. In the meantime, understanding the essence, the end and ultimate of science in its specific meaning, that is, empirical knowledge, has long been a great question for thinkers. Accordingly, some consider the infinity of science and some other believe in the full maturity of science. Each of the the Three linear, rotational, and hierarchical theories have believers who have explained the evolution and end of science from their own point of view, however,Qur'anic logic-based knowledge suggest a different manifestation of the end of science and the long horizon of the border of science production. It seems that scrutiny in the semantic field of the verses of conquest in the Holy Quran is a great tool to obtain a solid Quranic theory which is different from the common theories of the evolution of common scientific knowledge in the world. From the Quranic point, human being has the capacity and potentiality to achieve whatever exists in the skies and the earth, so the end point of human science is the realization of that potential power.
خلاصه ماشینی:
" ( تقی زاده انصاری ، ١٠٧:١٣٨٦) به نظر می رسد تعریـف انشـتین از علم حاصل تجربه ی مشترک بشر از تلاش های علمی است به گونه ای کـه در گـذر زمـان بشر تلاش کرده است تا از طریق توسعه علمـی بـه تصـرف در پدیـده هـای جهـان خـارج بپردازد که او از آن به خلق دوباره یاد کرده اسـت .
با تمرکز بر جـنس مشـترک معـانی قرانـی علـم چنین به نظر می رسد که در یکی از سه معنای زیر تجمیع می شود کـه در هـر سـه حـوزه معنایی برای بشر موجب تعالی است : الف -دانش و دانایی ب -معرفت الهی ج -محبت و قدرت حال که از منظر دانشمندان علوم مختلف بـویژه فزییکـدانان و فلاسـفه و نامـدارانی کـه موفق به دریافت جایزه نوبل شده اند پرسش های مورد بحث در این نوشتار مورد کنـدوکاو قرار گرفت و دلالت مفهوم پایان علم و امکان وقوع پایان علم به اجمال بیان شـد، بایـد دیـد اندیشه قرآنی و دانش وحیانی چه پاسخی به پرسش های فوق دارد و از منظـر قـرآن کـریم علم بشر تا کجا می تواند پ ش ی برود و آیا پایانی بـرای آن قابـل تصـور اسـت و بـه عبـارت دیگر مرز نهایی و خط پایان تولید علم بشر کجاست ؟ پر واضح است که قران کریم نه فقط کتاب تاریخ است نه کتاب اخلاق نه کتـاب علـم و نه امثال آن بلکه کتاب هدایت است که گاهی زبان قصه دارد و گاهی شـیوه روایـت نگـاری تاریخی و بسیاری اوقات گزاره های علمی.