چکیده:
یکی از نیازهای اولیه انسان برای زندگی داشتن امنیت است. امنیتی که بخش عمده آن در فضاهای سکونتگاهی شکل میگیرد. محققان بر این باورند که عوامل گوناگونی چون عوامل اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و ... در ایجاد احساس امنیت موثرند که در این میان میتوان به نقش و تاثیرات کالبدی نیز اشاره نمود. هدف از انجام این پژوهش بررسی عوامل کالبدی موثر بر احساس امنیت روستاییان سکونتگاههای روستایی در شهرستان بینالود، با بهرهگیری از رویکرد «پیشگیری از جرم با استفاده از طراحی محیط» یا CPTED میباشد. پژوهش حاضر، از حیث هدف «کاربردی» و به لحاظ روش و ماهیت «توصیفی - تحلیلی» است. در این تحقیق برای ارزیابی عوامل موثر بر احساس امنیت کالبدی، از نظرات 16 نفر کارشناس و برای برآورد سطح احساس امنیت کالبدی روستاییان، از ساکنان 8 روستای شهرستان بینالود پرسشگری شد که از مجموع 5766 خانوار در روستایی، حجم نمونهای برابر 190 خانوار با روش نمونهگیری تصادفی- طبقهای انتخاب شدند. در این پژوهش ابتدا با روش تحلیل سلسلهمراتبی فازی ضریب تاثیر 9 عامل کالبدی موثر بر احساس امنیت روستاییان تعیین و مشخص گردید که عامل کالبدی کیفیت معابر با 3/ 24 درصد بیشترین تاثیر را بر امنیت روستاییان داشته است. در ادامه براساس مدل تحلیل رتبه رابطه خاکستری، سکونتگاههای روستایی موردمطالعه از نظر احساس امنیت کالبدی رتبهبندی و نتایج نشان داد که روستای ویرانی شرایط بهتری از سایر روستاهای نمونه داشته و به لحاظ کنترل و ساماندهی عوامل کالبدی موثر بر احساس امنیت روستاییان در رتبه اول قرار داشته و روستای سرآسیاب نیز در پایینترین کنترل و ساماندهی عوامل کالبدی موثر بر احساس امنیت روستاییان قرار گرفته است. نتایج آزمون T تک نمونهای نیز نشان از شرایط نامناسب شاخصهای کیفیت معابر و تناسبات بصری در روستاهای نمونه و شرایط مناسبتر شاخصهای نظارت غیررسمی و پوشش گیاهی برای افزایش احساس امنیت روستاییان می باشد.
One of the basic human needs for the life of the security, much of it Shape of security in residential spaces. The researchers believe that factors such as social, economic, cultural, etc. are effective in creating a sense of security, among which we can mention the physical effects can be mentioned. The purpose of this study was to investigate physical factors affecting the sense of security of villagers in rural settlements on Binaloud County, using the approach "Crime Prevention through Environmental Design" or CPTED. This study is an applied one conducted in a descriptive-analytical method. In order to evaluate the factors affecting physical security, the opinions of 16 experts to estimate the level of physical security feeling the villagers, residents of 8 villages were questioning Binalud County, that of rural households in 5766, the sample size of 190 households were selected method stratified random sampling. In this study, using fuzzy hierarchical analysis were determined impact factors 9 index affecting the safety of the physical environment villagers and it was determined that quality passages factor with 24.3 percent had the greatest impact on the safety of the physical environment. Then, based on rank correlation analysis model GRA, rural settlements were ranked in terms of emotions and physical security, the results showed that the Virani village have been conditions better than other sample villages and has been ranked first in terms of the sense of physical security, and Sarasiab village is at the lowest level of physical security is felt. One sample T-test results showed unsuitable conditions are indicators of quality of streets and visual proportions in selected villages, and Suitable conditions indices vegetation cover and informal monitoring to increase the sense of physical security.
خلاصه ماشینی:
هدف از انجام این پژوهش بررسی عوامل کالبدی مؤثر بر احساس امنیت روستاییان سکونتگاه های روستایی در شهرستان بینالود، با بهره گیری از رویکرد «پیش گیری از جرم با استفاده از طراحی محیط ٣» یا CPTED میباشد.
3- Crime Prevention through Environmental Design (CPTED) سکونتگاه های روستایی موردمطالعه از نظر احساس امنیت کالبدی رتبه بندی و نتایج نشان داد که روستای ویرانی شرایط بهتری از سایر روستاهای نمونه داشته و به لحاظ کنترل و ساماندهی عوامل کالبدی مؤثر بر احساس امنیت روستاییان در رتبه اول قرار داشته و روستای سرآسیاب نیز در پایین ترین کنترل و ساماندهی عوامل کالبدی مؤثر بر احساس امنیت روستاییان قرار گرفته است .
ناامنی مکان ها و فضاهای عمومی، نشاط و سلامتی را در زندگی روزمره مختل میکند و تأثیرات مخرب و منفی بر کیفیت زندگی دارد و منجر به مراقبت و محافظت غیرضروری مردم از خودشان شده و آن ها را از فعالیت های اجتماعی بازمیدارد و با ایجاد مانع بر سر راه رشد فرهنگی و مشارکت عمومی، هزینه های زیادی را بر جامعه تحمیل مینماید (١١٩ :٢٠١٠ ,Carmona)؛ بنابراین روستاها به مثابه یک موقعیت زیستی که دربردارنده حجم متراکمی از افراد گوناگون است در صورتی قادر به ایفای کارکردهای ویژه خود خواهند بود که امنیت در نزد ساکنان آن در حد قابل قبولی ارزیابی شود.
(به تصویر صفحه مراجعه شود) شکل ١: ارتباط شاخص های کالبدی موثر بر امنیت و اصول رویکرد CPTED در نسل اول Figure 1: The Relationship between Physical Dimensions Affecting Security and Principles of the CPTED Approach in the First Generation مطالعات متعددی در زمینه احساس امنیت در ایران و جهان انجام شده است .
بررسی تفاوت سکونتگاه های روستایی مورد مطالعه از نظر عوامل کالبدی مؤثر بر احساس امنیت روستاییان برای مقایسه میانگین ها باهم از آزمون تحلیل واریانس یک طرفه (ANOVA) استفاده شده است .