چکیده:
کاهش سفرهای فعال و مستقل مسئله مشترک کلانشهرهایی است که در آن خودروی شخصی بر گزینههای دیگر ترجیح دارد. در بیشتر سفرهای تحصیلی، کودکان به همراه یکی از والدین تا مدرسه همراهی میشوند. این امر میل به استفاده از حملونقل همگانی و شیوههای فعال (پیادهروی یا دوچرخهسواری) را کاهش می دهد و بیشتر سفرها با خودروی شخصی والدین انجام میشود. پژوهش حاضر علاوه بر متغیرهای اقتصادی ـ اجتماعی و ویژگیهای سفر به شناسایی اثر متغیرهای پنهان روانشناختی والدین شاغل شامل نگرش، هنجار، کنترل رفتاری درکشده، و قصد همراهی دانشآموزان دبستانی تا مدرسه میپردازد. با بررسی بیش از 1600 مدل انتخاب گسسته از نوع لوجیت رتبهای بر دادههای 4000 پرسشنامه از مدارس دولتی و غیردولتی دخترانه و پسرانه شهر تهران که به روش طبقهبندی تعیین می شوند، نتایج نشان میدهد که متغیرهای مسافت درک شده تا مدرسه، تشابه زمان شروع و مسیر سفرهای کاری و تحصیلی، قصد همراهی، کنترل رفتاری درکشده، و تعداد دفعات استفاده از خودروی شخصی برای رفتن به مدرسه در مدل نهایی معنادار هستند. بنابراین، افزایش انگیزه از طریق آموزش به والدین در زمینه مسائل زیستمحیطی و ترافیکی، تشویق به برنامههای پیادهروی دستهجمعی کودکان با نظارت بزرگترها، ایجاد شهرکهای مسکونی نزدیک به محل کار والدین و مدرسه فرزندان، و ایجاد مسیرهای ایمن برای پیادهروی و دوچرخهسواری میتواند موجب افزایش احتمال استفاده بیشتر از حملونقل فعال دانشآموزان به مدرسه شود.
Trips are an inseparable aspect of our lives, and nowadays their purposes have been changed and their number has increased. Most of the trips are done by cars, which make lots of harmful influences on our environment (such as pollution, global warming, and lack of energy sources), and they also bring about negative impacts on the economy and society. In order to have sustainable development, transportation managers should make long-term investments and policies on public transportation and active travel modes. In view of that, in addition to socio-economic variables and attributes of trips, we investigate the effect of latent psychological variables such as attitude, perceived behavioral control, subjective norms, and intention on escorting elementary school trips by employed parents. For this purpose, we analyzed and modeled the data of 4000 questionnaires filled by the parents of students of Tehran’s schools. Results obtained from estimating and calibrating the ordered and multinomial Logit models, show that the variables of perceived distance to school, children age, frequency of using the car to school, similarity between start time, and route travel in work and educational trips, intention, perceived behavioral control, existence of a proper person in the family for escorting children, suitable evaluation of one other person in family by parent and choosing public mode in case of similarity between start time, and route travel in work and educational trips in both models were statistically significant. Therefore, we can increase motivation by carrying out programs such as: explaining the importance of environmental and traffic issues, encouraging students and parents to do Supervisional Walking Bus (SWB), building residential settlements near parents’ office and students school, creating safe routes for walking and cycling and increasing the safety of neighborhoods; these programs can increase the probability of using active modes by students.
خلاصه ماشینی:
با بررسی بیش از 1600 مدل انتخاب گسسته از نوع لوجیت رتبهای بر دادههای 4000 پرسشنامه از مدارس دولتي و غيردولتي دخترانه و پسرانه شهر تهران که به روش طبقهبندی تعیین میشوند، نتایج نشان میدهد که متغیرهای مسافت درکشده تا مدرسه، تشابه زمان شروع و مسیر سفرهای کاری و تحصیلی، قصد همراهی، کنترل رفتاری درکشده، و تعداد دفعات استفاده از خودروی شخصی برای رفتن به مدرسه در مدل نهایی معنادار هستند.
پژوهش حاضر با تاکید بر متغیرهای پنهان روانشناختی در چارچوب مفهومی نظریه رفتار برنامهریزیشده و بکارگیری مدل لوجیت رتبهای، که برخلاف دیگر پژوهشها کمّی و ریاضیاتی است، علاوه بر اثر متغيرهاي اقتصادي-اجتماعي و فردی، ویژگیهای سفر، و انتخاب شیوه سفر، به شناسایي اثر متغیرهای پنهان روانشناختی والدین شامل نگرش، هنجار، کنترل رفتاری درکشده، و قصد و متغیرهای ترکیبی که در برای اولین بار در این موضوع کار میشود، بر همراهی کودکان خود تا مدرسه میپردازد.
اثر انواع متغيرهای مستقل 1 مدل شامل متغيرهاي اقتصادي-اجتماعي و فردی، ویژگیهای سفر، انتخاب شیوه سفر، متغيرهاي روانشناختی همچون نگرش، هنجار، کنترل رفتاری درکشده، و قصد و متغیرهای ترکیبی به صورت گسسته، پيوسته، دوگانه 2 ، مجازی 3 ، رتبهاي، و تركيب منطقي آنها بر تعداد دفعات همراهی دانشآموز توسط والدین از خانه تا مدرسه در هفته به عنوان متغیر وابسته مورد بررسي قرار میگیرند.
تشابه خیلی زیاد زمان شروع و مسیر سفرهای کاری و تحصیلی: علامت این متغیر 339/0 نشان میدهد که هرچه مسیر و زمان سفر کاری و تحصیلی از نظر والدین به هم بیشتر شبیه باشند، احتمال اینکه فرزند خود را تعداد دفعات بیشتری همراهی کنند، بالاتر میرود.