چکیده:
هدف اصلی پژوهش حاضر فهم تجربة زیسته و ادراکات فضایی زنان از پاتوقهای زنانه و نقش این پاتوقها در بازتولید ساختار اجتماعی است. به منظور دستیابی به این اهداف، با تکیه بر سنت پدیدارشناسی، مصاحبه و مشاهده بهمنزلة تکنیکهای جمعآوری اطلاعات در نظرگرفته شد. در این زمینه، چهار نوع پاتوق زنانه انتخاب شد و از طریق نمونهگیری هدفمند، 27 نفر از زنان پاتوقنشین شهر اصفهان در این پاتوقها مصاحبه شدند. پژوهش حاضر نشان میدهد که پاتوقنشینی و مصرف مکانهایی نظیر کوچه و جلسات مذهبی میتواند بهعنوان ابزاری در جهت بازتولید مناسبات قدیمی زنان در جامعه به کار گرفته شود. درواقع، این دو فضا «بازتولید و استمرار پرکتیس فضایی سنتی» را در خود دارند که به «بازتولید ایدئولوژیکی فضای جمعی» منجر میشود. در مقابل این دو فضا، کافه و محافل شعر و موسیقی بهمثابة پاتوقهایی عمل میکنند که در آنها شکل جدیدی از زیست روزمره تولید میشود که مبتنی بر بازتولید ارزشهای مردسالارانه یا استمرار ارزشهای سنتی جامعه نیست. چنین پاتوقهایی را میتوان «تولید نشانهشناسانة فضای اجتماعی مدرن» دانست که در برخی موارد مانند محافل ادبی و هنری به «تولید فضای روشنفکرانه و مقاومت فرهنگی» منجر میشود.
The presence of women in the city and attending informal gatherings is part of their daily lives. The main purpose of this study is to describe women's lived experience of the relationships they produce and reproduce as social actors in feminine urban hangouts. Influenced by Henri Lefebvre's theory of space production, the premise of this study is that space and place were not merely a material product but a product of social relations. The main purpose of the present study is to understand women's lived experiences and spatial perceptions of feminine hangouts and their role in reproducing social structure. In order to achieve these goals, relying on phenomenology, interviews and observation were considered as data collection techniques. In this regard, four types of women's hangouts were selected and through targeted sampling, 27 women from Isfahan were interviewed. The present study shows how hangouts such as alleyways and women's religious meetings act as two spaces through which women reproduce the traditional relations of society. In fact, these two spaces have the "reproduction and continuity of traditional spatial practice" that leads to the "ideological reproduction of collective space". In contrast, the two venues, the cafe and the poetry and music circles, serve as hangouts in which a new form of everyday life is produced that is not based on the reproduction of patriarchal values or the continuation of traditional community values. Such hangouts can be termed the "semiotic production of modern social space", which in some cases, such as literary and artistic circles, leads to "intellectual space production and cultural resistance" and, in combination with other factors, it provides a context for wider cultural and social change.
خلاصه ماشینی:
پرسش اساسي پژوهش حاضر آن است کـه طـي دهـههـاي گذشـته چـه تغييراتي در تجربه و ادراکات فضايي زنان رخ داده و زنان چگونه از خلال حضور خود در فضـاي شهري به توليد و بازتوليد اجتماعي فضا ميپردازند؟ پيشينة تجربي برخلاف تحقيقات جامعهشناختي انجامشده در مورد پاتوقنشيني مردان نظيـر چـايخانـههـا و قهوهخانهها، پاتوقنشيني زنان تا کنون بـه دلايـل فرهنگـي و اجتمـاعي و پنهـانداري زنـدگي خصوصي زنان از اجتماع عمومي از توجهات و بررسيهاي علمي به دور مانده اسـت.
همچنـين، بهرغم آمارها و تحقيقات گستردهاي که از وضعيت زنان در موقعيتهاي مختلف ارائه مـيشـود، جامعهشناسي زندگي روزمره اين امکان را به محقق ميدهد که به عمق تصور و باور يـک زن از دنياي اطرافش، به خصوص در جامعهاي سنتي و در حال گـذار، بپـردازد و پنجـرهاي بـه سـوي درک و فهم عميقتر از روزمرگيهاي زنانـه در مکـانهـايي کـه خودشـان بـراي پـاتوقنشـيني ميگزينند ميگشايد؛ و از آنجا که محصولات فرهنگي کنشهاي اجتماعي و نهادهـا مـيتواننـد موضوع تحليل واقع شوند، پاتوقهاي زنانة شهري نيز ميتوانند موضـوعي بـراي تحليـل باشـند.