چکیده:
رویکرد نقشگرا، ابزاری برای انتقال معنی و برقراری ارتباط میان افراد جامعه است. از نظریهپردازان آن، میتوان به مایکل هلیدی اشاره کرد که آرای او، متّکی بر عناصر زبانی است تا صورت آنها. ساختار متن قرآن کریم، به گونهای است که میتوان آن را، از زوایای مختلف از جمله رویکرد نقشگرا مورد تحلیل قرار داد. بنابراین، جستار حاضر سوره مبارکه ملک را، بر اساس نظریه هلیدی مورد بررسی قرار داده است. این تحقیق، با روش توصیفی- تحلیلی، ﻣﺴﺄله انواع فرآیندها، آغازگرها و انسجام متنی را در سوره ملک مورد تحلیل قرار داده است. نتایج تحقیق بیانگر آن است که در فرانقش اندیشگانی، فرآیند مادی، بیشترین فرآیند بکار رفته در متن است که خداوند با توصیف نظام شگفتانگیز خلقت در صدد بوده است تا انسان، به قدرت و علم او پی ببرد. آغازگر ساده، آغازگر غالب بکار رفته در این سوره است و اغلب بندها نیز، دارای آغازگر بینشان هستند. از میان آغازگرهای مرکب نیز، آغازگر بینامتنی، بیشترین بسامد را در این سوره داراست.
خلاصه ماشینی:
با بررسيهاي انجـام شـده ، بررسي فرانقش هاي انديشگاني و متني ترجمه سوره ملک /١١ در ميان آيه هاي سوره ملک ، انسجامي بيبديل و اندام وار وجود دارد که ميتوان بـر پايـه نظريه هليدي، فرانقش انديشگاني، آغازگرهاي متني و ابزارهـاي آفريننـده انسـجام ايـن متن را در کنار علت ها و معلول هايي که در پي يکديگر ذکر شده اند، مـورد بررسـي قـرار داد و به انسجام و پيوستگي بالاي اين متن دست يافت .
سؤال هاي اين پژوهش عبارت اند از: با توجه به انواع فرآيندهاي انديشگاني، مشخصه سبکي سوره ملک چيست ؟ بسامد وقوع هر يک از آغازگرها، چه تأثيري در متنيت سوره ملک داشته است ؟ کدام عناصر، در انسجام متني سوره ملک موثر واقع گشته اند؟ پيشينه بحث از پيشــگامان نقــش گرايــي مــيتــوان بــه فــرث (Firth)، هليــدي(Halliday)، ريچـــاردز(Richards)، لـــيچ (Leech)، تامپســـون (Thompson)، هـــريس (Harris)، هاپر(Hopper)، نونن (Nunan) و حسن (Hassan) اشاره کرد که با رويکرد زبـان شناسـي، به بررسي متون ادبي پرداخته و رستاخيزي در مطالعات بـين رشـته اي ايجـاد کـرده انـد.
اين فرآيند، با فعل هايي چون ؛ پديد آورد و بيافريد، در آيه هاي زير به کار رفته است : همان که مرگ و زنـدگي را پديـد آورد تـا شـما را بيازمايـد کـه کـدامتان نيکوکارتريد و اوست ارجمند آمرزنده (٢) همان که هفت آسمان را طبقـه طبقـه بيافريـد، در آفـرينش آن [خـداي] بخشايشگر هيچ گونه اختلاف [و تفاوتي ] نمي بيني ، بـاز بنگـر آيـا خلـل [و نقصاني ] مي بيني ؟(٣) فرآيند مادي در سوره ملک ، بر عمل و وقوع امري دلالت دارد که با کنش هايي ماننـد پديد آوردن ، آزمودن ، افکندن ، شکافتن ، تپيدن ، هلاک کـردن ، آمـدن ، راه پيمـودن ، بـال گستردن ، بال جمع کردن و...