چکیده:
پیامبر(ص) پس از سیزده سال تلاش برای ترویج اندیشۀ توحیدی در مکه، به دلیل مقاومت سرسختانه اشراف قریش در برابر گسترش اسلام، درصدد یافتن کانون جدیدی برای اسلام برآمدند. آن حضرت پس از آشنایی با گروهی از اهل یثرب و ارائۀ اسلام به آنها که سه سال به طول انجامید و زمینۀ انتشار اسلام در این شهر فراهم شد، تصمیم گرفت به یثرب هجرت کند. زمینۀ هجرت پیامبر(ص) و بسیاری از مسلمانان مکی به یثرب، پس از انعقاد دو عهدنامه شفاهی (عقبه اول و دوم) فراهم شد. با هجرت پیامبر(ص) و مسلمانان، جامعه نوپای اسلامی در مدینه، بهویژه مهاجران با مشکلاتی چون فقدان مسکن، فقر و بیکاری مواجه شدند. پیامبر(ص) با شناخت دقیق ریشۀ مشکلات و ارزیابی شرایط و امکانات این شهر، اقدامات اساسی را در سطوح مختلف به منظور رفع این مشکلات انجام داد.
هدف نگارندۀ پژوهش حاضر که با استناد به منابع تاریخی و به روش کیفی (توصیفی- تحلیلی) صورت گرفته، پرداختن به شیوه مواجهۀ پیامبر(ص) با مشکلات مهاجران در مدینه است. سؤال اصلی پژوهش حاضر این است که مهمترین چالشهای مهاجران در مدینه و علل این چالشها چه بوده و پیامبر(ص) از چه راهکارهایی برای حل این چالشها استفاده کرده است؟ براساس یافتههای پژوهش، عمدهترین چالش مهاجران در آغاز حضور در مدینه، فقدان مسکن، تنگی معیشت و بیکاری بود که پیامبر(ص) با اقداماتی کارآمد در دو مرحلۀ کوتاهمدت (مُسکّنی) و بلندمدت (درمانی) به حل این مشکلات پرداخت.
After thirteen years of trying to promote monotheistic thought in Mecca, the Prophet (PBUH), came to the conclusion that the advancement of Islam depends on emigration(Hijrat) to a place where the prevailing conditions allow it to be accepted despite the tendency of some of people of the city to Islam. This was realized when he became acquainted with a group of people of Yathrib and this introduction became the prelude to the spread of Islam in Yathrib and the migration of Muslims and the Prophet to that city. The emerging Islamic community in Yathrib faced many problems as a result of Quraysh's exclusive actions in Mecca, which the Prophet (PBUH) had overcome the problems with serious and precise assessment of the condition of Yathrib. This paper has analyzed the Prophet's method of dealing with these difficulties based on the main sources and in a descriptive-analytical method. It seems that the main challenge for immigrants at the beginning of their presence in Yathrib was poverty, lack of housing, and unemployment, which the Prophet solved these challenges with precise and effective measures, especially by controlling and disrupting the security of the main commercial routes of the Mecca Quraysh nobles (seditionists).
خلاصه ماشینی:
سـؤال اصـلی پـژوهش حاضـر ایـن اسـت کـه مهـم تـرین چالش های مهاجران در مدینه و علل ایـن چـالش هـا چـه بـوده و پیـامبر(ص) از چـه راهکارهایی برای حل این چالش ها استفاده کرده است ؟ براساس یافتـه هـای پـژوهش ، عمدهترین چالش مهاجران در آغاز حضور در مدینه ، فقدان مسکن ، تنگـی معیـشت و بیکاری بود که پیامبر(ص) با اقداماتی کارآمد در دو مرحلـۀ کوتـاهمـدت (مـسکنی ) و بلندمدت (درمانی ) به حل این مشکلات پرداخت .
این مشکلات از نخستین روزهای هجرت آغاز شد و البته با گسترش اسلام در مدینه و نواحی پیرامونی و توسعۀ جامعه اسلامی مسائل و چالش های جدیدی ظهور کرد کـه در ادامـۀ مقاله ، ضمن اشاره به مشکلات مهاجران در مدینه و دلایل اصلی شکل گیری این مشکلات ، بـه نحوۀ مواجهۀ پیامبر(ص ) با این مشکلات و اقدامات آن حضرت برای حل ایـن چـالش هـا بـا استناد به منابع تاریخی پرداخته شده است .
al-Ḥossein (1405/1985), Dalāil al-Nobovva va Ma’rifat Aḥvāl Ṣāḥib al-Šarī‘a, edited by ‘Abdulmo‘ṭī Qal‘aĵī, Vol. 2, Beirut: Dār al-Kotob al-‘Elmīīa.
[In Persian] - Ibn Bokār, Zobair (1381), Ĵomhorat al-Nasab Qoraiš va Aḵbārihā, edited by Moḥmūd Moḥammad Šākir, Vols.
‘Alī (1415/1995), Al-Aṣāba fi Tamīīz al-Ṣaḥāba, edited by ‘Ādil Aḥmad ‘Abdulmoĵūd, ‘Ali Moḥammad Ma ‘vūż, Vols.
- Ibn Sa‘d, Moḥammad (1410/1990), Al-Ṭabaqāt al-Kobrā, edited by Moḥammad ‘Abdulqādir ‘Aṭā, Vol. s 1, 2, 3, Beirut: Dār al-Kotob al-‘Elmīīa.
Ĵarīr (1387/1967), Tārīḵ al-Omam va al-Mlūk, edited by Moḥammad Abulfażl Ebrāhīm, Vol. 2, Beirut: Dār al-Torāṯ.