چکیده:
شناسایی عوامل و نهادهای تأثیرگذار بر رشد اخلاقی کودکان و نوجوانان، برای برنامهریزی صحیح در امر تربیت آنها ضروری است. امروزه خانواده در تربیت کودکان بیرقیب و بهدور از عوامل برونخانوادگی عمل نمیکند، بلکه رسانه (بهویژه تلویزیون) نیز بهمثابۀ یکی از اعضای خانواده بر رشد اخلاقی آنان تأثیر میگذارد. در واقع، این دو نهاد (رسانه و خانواده) در محیطی واحد (خانه) طی فرایندی تعاملی بر رشد اخلاقی کودکان تأثیر میگذارند. موضوع پژوهش حاضر، آشکارسازی بخشی از آثار تربیتی برهمکنش رسانه (با تأکید بر تلویزیون) و خانواده است. بدین منظور، ابتدا مسائل خانواده در امر تربیت نسل جدید و سپس، دو اثر ویژۀ برهمکنش این دو نهاد یعنی شکاف نسلی و زوال کودکی بررسی شد. در آخر، عنصر «وساطت والدین» در تماشای تلویزیون بهمنزلۀ راهکار کاهش شکاف نسلی و زوال کودکی واکاوی شد. نتیجۀ پژوهش آن است که هرچه والدین هنگام مصرف رسانهای فرزندان، کمتر با آنان همراهی کنند، دو پدیدۀ «شکاف نسلی» و «زوال کودکی» بیشتر خواهد شد. از میان انواع وساطت والدین، وساطت فعال بیش از بقیه بر کاهش این دو پدیده تأثیر دارد. در این پژوهش برای شناسایی مشکلات و مسائل خانوادهها در زمینۀ تربیت نسل جدید، به سؤالات مطرحشده از مرکز ملی پاسخگویی و تجربۀ پژوهشگر بهره گرفته و برای معرفی آثار برهمکنش رسانه و خانواده و راه کاهش آثار منفی از روش کتابخانهای استفاده کردهایم.
Identifying the factors and institutions affecting the moral development of children and adolescents is a necessary step in the proper planning for their education. Today, the family does not operate in an unrivaled environment free of extra-family factors, but the media (especially television) as a family member affects the moral development of children. These two institutions (media and family) in a single environment (home) in an interactive process affect the moral development of children. The subject of the present study is to reveal some of the educational effects of media interaction (with emphasis on television) and the family. For this purpose, we have first reviewed the challenges of the family in educating the new generation, and then we have dealt with two special effects of the interaction of these two institutions, namely the generation gap and the decline of childhood. Finally, as a way to reduce the generation gap and childhood decline, we explore the element of "parental mediation" in children watching television. The result of the research is that "generation gap" and "childhood decline" are more as much as children's media consumption without parental support is more. Among the types of parental mediation, active mediation, more than other types, reduces the generation gap and the decline of childhood. In this study, in order to identify the challenges and problems of families in the field of educating the new generation, we have resorted to the questions posed by the National Center for Answering.
خلاصه ماشینی:
در این پژوهش برای شناسایی مشکلات و مسائل خانوادهها در زمینۀ تربیت نسل جدید، به سؤالات مطرحشده از مرکز ملی پاسخگویی و تجربۀ پژوهشگر بهره گرفته و برای معرفی آثار برهمکنش رسانه و خانواده و راه کاهش آثار منفی از روش کتابخانهای استفاده کردهایم.
در بخشی از این آثار،شماری از عوامل رشد اخلاقی در قالب تکنگاری بررسی شده است؛ از جمله: محبوبه فولاد چنگدر مقالهای با عنوان «نقش الگوهای خانوادگی در سازگاری نوجوانان» و احمد بخش اخلاصی در مقالۀ «نقش الگوی والدین در شکلگیری شخصیت اجتماعی کودک»، به موضوع یادگیری مشاهدهای و الگوگیری در خانواده پرداختهاند؛ علیرضارجاییدر مقالۀ «نقش خانواده، مدرسه، همسالان و رسانههای گروهی در رفتارهای انحرافی نوجوانان پسر»، موضوع تعامل با همسالان را تبیین کرده است؛ بهنام رضاقلیزاده در مقالۀ «نگاهی به اثرگذاری رسانهها بر ترویج خشونت در میان کودکان» و محمدرضا میرغلامی در مقالهای با عنوان «نگاهی به اثر رسانههای تصویری بر سلامت روان کودکان: کودک و تلویزیون» تأثیر رسانه رابر کودکان ارزیابی کردهاند.
میتوان گفت سؤال اصلی پژوهش را چنین طرح کرد: «خانواده و رسانه چگونه میتوانند در یک الگوی تعاملی، زمینۀ رشد اخلاقی کودکان را فراهم کنند؟» در مرحلۀ اول بهتر است مشکلات اصلی و مسائل خانوادهها و اصحابرسانه در زمینۀ تربیت نسل جدید شناسایی شوند؛ بدین منظور به سؤالات مطرحشده از مرکز ملی پاسخگویی و تجارب پژوهشگر بهره گرفته و برای معرفی آثار بر همکنش رسانه و خانواده و جستجوی راهکار کاهش آثار منفی از روش کتابخانهای استفاده کردهایم.