چکیده:
اداره حقوق مالکیت ادبی و هنری آثار سینمایی به فرایندی نیاز دارد که سینماگران با آسودگی به تولید آثار مبادرت نمایند. چه همواره مخاطرات ناشی از بهرهبرداریهای غیرمجاز با توسعه اینترنت و فناوریهای الکترونیکی فزونی گرفته است. الگوی سازمانهای مدیریت جمعی که سالهاست در کشورهای دارای صنعت سینما به اجرا درآمده میتواند بررسی شود تا با اخذ تجربیات آنان، زمینه اداره حقوق سینماگران به نحو احسن فراهم گردد. علاوه برآن، با تصویب لایحه قانون حقوق مالکیت ادبی و هنری، تاسیس این سازمانها در دستور کار قرار خواهد گرفت. بنابراین ساختار، ماهیت، فرایند انجام کار، وظایف و مجوزهای بهرهبرداری صادره از سوی سازمانهای مدیریت جمعی سینمایی نیاز به مطالعه دارد. مقاله کنونی با رویکرد تحلیلی- توصیفی تلاش دارد به این مسأله بپردازد که ماهیت سازمانهای مدیریت جمعی آثار سینمایی چیست و چه سازوکارهایی برای اداره حقوق در آنها اتخاذ میشود؟ آنچه در این پژوهش اهمیت دارد، استفاده از تجربه کشورهای صاحب صنعت سینما شامل آمریکا، انگلیس، فرانسه و هند است که محور اصلی مطالعه را تشکیل میدهد. مقاله سرانجام نتیجهگیری میکند که سازمانهای مدیریت جمعی سینمایی با عنایت به توسعه صنعت سینما در کشورهای مذکور و تفاوتهای ساختار حقوقی آنها دارای تنوع حقوقی هستند اما مدل سازمان عام سینمایی جهت صدور مجوزهای بهرهبرداری از اثر سینمایی برای ایران قابل پیشنهاد خواهد بود.
Management of copyright law of cinematic works needs to a process that film makers produce works with the comfort. Because the risks of unauthorized uses increased by internet development and electronic technologies. pattern of collective management organizations that implemented in countries with cinema industry for many years can be studied to provide the field of managing film makers rights in the best way by getting their experiences. In addition, with the adoption of the bill on copyright law, establishment of these organizations will be on the agenda. Then, structure, nature, process of doing work, duties and licenses issued by collective management organizations need to a study. Current article with descriptive-analytical approach attempts to study that what is the nature of collective management organizations for cinematic works and what mechanisms are adopted in them for management of rights? What matters in this research is the use of experiences of countries with cinema industry such as United States, England, France and India that forms the main focus of the study. Finally, the article concludes that cinematic collective management organizations have legal diversity with regard to development of cinema industry in the above countries and the differences in their legal structure but cinematic general organization model can be suggested for Iran to issue licenses for cinematic works.
خلاصه ماشینی:
مقاله کنونی با رویکرد تحلیلی- توصیفی تلاش دارد به این مسأله بپردازد که ماهیت سازمان های مدیریت جمعی آثار سینمایی چیست و چه سازوکارهایی برای اداره حقوق در آنها اتخاذ میشود؟ آنچه در این پژوهش اهمیت دارد، استفاده از تجربه کشورهای صاحب صنعت سینما شامل آمریکا، انگلیس ، فرانسه و هند است که محور اصلی مطالعه را تشکیل میدهد.
اهمیت موضوع برای ایران در شرایطی است که ایران از کشورهای دارای صنعت سینما در جهان تلقی میشود و ده ها نفر در آن مشغول به کار هستند و از طرفی در لایحه جدید مالکیت ادبی و هنری نیز به تاسیس چنین 90 سازمان هایی تصریح شده است ،١ از این رو، لازم بوده با عنایت به تجربه کشورهای دارای سازمان مدیریت جمعی آثار سینمایی به بررسی این سازمان ها پرداخته شود تا با آمادگی کافی به تاسیس چنین نهاد جدیدی دست زد.
30-31) اداره حقوق تهیه کنندگان سینما: علی رغم اینکه در برخی از اسناد به پاره ای از حقوق تهیه کنندگان –مانند حق انحصاری تجویز یا ممنوعیت نسخه برداری مستقیم یا غیرمستقیم برای تهیه کنندگانی که نخستین تثبیت فیلم را انجام می دهند- تصریح شده است ،١ باید توجه نمود که تهیه کنندگان معمولا از طریق قرارداد به صدور مجوز بهره برداری یا انتقال مالکیت برای اکران فیلم ، تهیه و فروش لوح فشرده فیلم و پخش رادیو و تلویزیونی اقدام میکنند، اما قلمروهایی وجود دارد که ممکن است خارج از کنترل تهیه کننده باشد و لازم است سازمان ها در این زمینه مشارکت نمایند، مانند نسخه برداری شخصی، انتقال اثر از طریق تبادلات ماهواره ای و دسترسی های اینترنتی.
Koskinen-Olsson, Tarja & Lowe, Nicholas (2), Module 3: Management of copyright and related rights in the audiovisual field, world intellectual property organization, 2012.