چکیده:
باور همه شیعیان اثنیعشری آن است که نهتنها پیامبر اسلام و ائمه اطهار(علیهم السلام) انسانهای کاملی بودهاند بلکه دیگران را به رسیدن به این مرتبه دعوت کرده و راههای نیل به کمال را در سیره و سنّت خویش بیان کردهاند. به این ترتیب اصطلاح الانسان الکامل و اصطلاحات مشابهی مانند الانسان الحقیقی و کمال الانسان، به فرهنگ و علوم اسلامی راه یافته و در علوم مختلف اسلامی مانند عرفان، حکمت، کلام، تفسیر و حدیث درباره آن سخن رفته است. اکنون سؤال این است که آیا کمال انسان امری است که در این دنیا و پیش از مرگ قابل حصول است و انسان میتواند قبل از قطع تعلق روح از بدن به آن دست یابد؟ یا اینکه دنیای مادی محدودتر از آن است که بتواند ظرف چنین کمالی برای نفس باشد و بنابراین دستیابی به این کمال منوط به مرگ است و فقط در جهان دیگر و نشئه دیگر قابل دسترسی است؟ همچنین در صورتی که کمال پس از مرگ حاصل میشود، آیا مراد از این مرگ، موت ارادی و کشتن نفس به سبب ریاضتهای شرعی است یا مراد مرگ طبیعی است و یا آنکه متون دینی در این باره صراحت ندارند و پاسخ روشنی در قبال این پرسش ارائه نکردهاند؟
خلاصه ماشینی:
درآمدي بر تحقق کمال انسان از منظر قرآن و روايات / ٣٦٧ پيشينه بحث درباره کمال انسان و همچنين مفهوم انسان کامل ، مراتب کمال ، آثـار کمـال و ديگـر مباحث متعلق به کمال نفس آثار متعددي در حوزه علوم اسلامي وجود دارد که برخي از آن ها عبارت اند از «الإنسان الکامل » از شيخ اکبر محمد بن علي حاتمي طائي مشـهور بـه محي الدين ابن عربي، «الإنسان الکامل » از عزيز بن محمد نسـفي، «الإنسـان الکامـل » از ابراهيم بن درويش عثمان حسني ارضرومي، «الإنسان الکامل » از عبدالله بن محمد چلبي برسوي مولوي صوفي حنفي، «الإنسان الکامل » از عبدالکريم بـن ابـراهيم جيلـي قـادري صوفي حنفي و نيز کتابي با همين عنوان از آيۀ الله حاج شيخ مرتضي مطهري.
و: سيد محمود افندي آلوسي در تفسيرش نوشته است : «إن الله تعالي خلق آدم علي صورته أو علي صـورة الـرحمن و بـه جمعـت الأضـداد و کملت النشأة و ظهر الحق و لم تزل تلک الخلافۀ في الإنسان الکامل إلـي قيـام السـاعۀ و ساعۀ القيام بل متي فارق هذا الإنسان العالم مات العالم لأنه الـروح الـذي بـه قوامـه فهـو العماد المعنوي للسماء»(آلوسي، ١٤١٥ق ، ج ١: ٢٢٢ ٢٢٣): همانا خداونـد انسـان را بـه صورت خويش يا رحمان آفريده است و به سبب خلقت انسـان اضـداد در کنـار يکـديگر ٣٧٢ /فصلنامه مطالعات قرآني، سال دوازدهم ، شماره ٤٥، بهار ١٤٠٠ جمع شده اند و نشأه کامل و حق ظاهر شده است و همواره اين خلافـت الهيـه در انسـان کامل خواهد بود تا روز قيامت بلکه هر زمان اين انسان جهان را ترک کند، جهان از بـين ميرود زيرا او روحي است که قوام عالم به اوست پس انسان ستون معنوي آسمان است .