چکیده:
در این پژوهش، استناد به انتشارات ملی به عنوان یک سنجه کمی برای بومی سازی علم در نظر گرفته شده است. بر این اساس، هدف پژوهش حاضر مطالعه این سنجه در مجموعه مقالههای علمی- پژوهشی حوزه علوم اجتماعی ایران بین سالهای 1389-1381 است.
روش شناسی: این پژوهش از نوع توصیفی است و از فن تحلیل استنادی بهره میبرد. برای انجام آن، منابع و مآخذ مقالات شش نشریه علمی-پژوهشی حوزه علوم اجتماعی استخراج و به دو گروه انتشارات ملی و انتشارات خارجی تقسیم گردیدند. نشریات مورد مطالعه شامل آنهایی بود که طی دوره زمانی یاد شده به طور مرتب منتشر شده بودند. تحلیل روی 543 نمونه از 1528 مقاله صورت گرفت. اساس تعیین تعداد نمونهها، فرمول کوکران بود.
یافتهها: نتایج حاصل از آزمون تحلیل واریانس یک راهه نشان داد که متوسط تعداد استناد به انتشارات ملی در دوره زمانی یاد شده بدون تغییر مانده است. از طرف دیگر، متوسط استناد به انتشارات خارجی طی همین دوره رشد داشته است. آزمون تحلیل همبستگی مشخص ساخت که تابع این رشد، لگاریتمی است. یافته دیگر به تفاوت بین میانگین تعداد استناد به انتشارات ملی در نشریات مورد مطالعه میپردازد. یاقتههای پژوهش همچنین نشان داد که این میانگین در نشریات مختلف متفاوت است. نتایج همچنین نشان داد نتایج آزمون آنوا تحت تأثیر نشریه مطالعات راهبردی زنان است. به این معنا که اگر این نشریه کنار گذاشته شده بود، از لحاظ آماری در پنج نشریه باقیمانده نرخ استناد به انتشارات ملی مشابه میشد. شاخص استناد به انتشارات ملی، به جز در نشریه یاد شده بالا، بین 31/0 و 39/0 متغیر است که این مقدار تحت تأثیر سال 1381 و 1382 است و در سالهای اخیر به حدود 2/0 رسیده است.
نتیجه گیری: با توجه به اینکه میزان تولید علم در ایران افزایش یافته، میزان استفاده از این منابع در حوزه علوم اجتماعی ثابت مانده است. بر اساس این سنجه، حوزه علوم اجتماعی ایران نه تنها به سمت بومی شدن پیش نمیرود بلکه با گذر زمان، تمایل به بهرهگیری از علم خارجی نیز افزایش مییابد.
Citing national publications is considered as a qualitative measure for science localization in the current research. Consequently, the aim is to study this metric within the corpus of Iranian Scholar Journals in Social Science Domain between 2002 and 2010.
Methodology: The research uses the citation analysis method. The references of six social science scholar journals were extracted from the papers and they were then divided into two groups of national and foreign publications. The studied journals were those which were regularly published in Iran between 2002 and 2010. The analysis performed on a sample of 543 papers out of 1528 ones. The sampling method was based on the Cochran’s function.
Findings: An ANOVA test showed that the average number of citing to the national publications is statistically unchanged in the journal’s papers during the period mentioned above. On the other hand, the same average for foreign publications is growing. The correlation analysis determined that this growth follows a logarithmic function. The other finding concerns the differences between the average numbers of citing to the national publications in the studied journals. A one way ANOVA test revealed a difference between the journals from this point of view. Based on the Tukey’s Range Test the results of ANOVA test is affected by the "Journal of Women Strategic Studies". It means, if this journal were omitted from the analysis, the rest five ones would statistically have the same rate of citing to the national publications. The citing rate to national publications ranges between 0.31 and 0.39 except for the Journal mentioned above.
Conclusion: Based on this metric, the tendency toward the use of national publications in the social science domain is constant despite the number of scientific productions is growing in Iran. This means that the Iranian social science domain not only doesn’t tend to the science localization but its use of foreign science is growing in the span of time as well.
خلاصه ماشینی:
استناد به انتشارات ملي ، سنجه اي براي بومي سازي علم : مطالعۀ نشريات علمي -پژوهشي حوزة علوم اجتماعي ايران در سال هاي ١٣٨٩-١٣٨١ محمد توکلي زاده راوري ١ | ليلا حسين ميرزايي ٢ | فرامرز سهيلي 3 ١.
اين پژوهش نيز با توجه به ميزان استناد به منابع و انتشارات ملي در مقاله هـاي مجـلات علمـي حـوزة علـوم اجتماعي ايران در نظر دارد گرايش به انتشارات و آثـار علمـي ملـي را بـه عنـوان شاخصـي کمي در زمينۀ بومي سازي معرفي کند.
بـه همين منظور، به بررسي «استناد به انتشارات ملي » به عنوان يکي از شاخص هاي بـومي سـازي علم پرداخته شده و در اين پژوهش استنادهاي موجـود در مجلـه هـاي داراي ضـريب تـأثير بالاي علوم اجتماعي ايران مورد بررسي قرار گرفته تا مشخص شود که پژوهشگران ايرانـي در نگارش مقاله هاي خود تا چه حد به انتشارات ملي استناد مي نمايند و رونـد ايـن کـار در طي سال هاي مختلف چگونه بوده است .
با توجه به سؤال دوم پژوهش ، براي اينکه ببينيم کـه آيـا تفـاوت بـين ميـانگين تعـداد منابع و مأخذ (به تفکيک ملي و خارجي ) مقالات مجلات علمـي و پژوهشـي حـوزة علـوم اجتماعي در سال هاي مختلف (طي سال هاي ١٣٨١ تا ١٣٨٩) معنـي دار بـوده ، ابتـدا تفـاوت بين ميانگين تعداد استناد به انتشارات ملي هر سال با سال هاي ديگر از طريق آزمون تحليـل 346 واريانس يک راهه (آنوا) سنجيده شد که نسبت F برابر با ٠/٩٠٨ بود و اين مقـدار بـا درجـۀ آزادي ٨ از مقدار بحراني F کمتر است .