چکیده:
ابراهام مازلواز جمله اندیشمندانی است که در زمینة تشخیص و دسته بندی نیازهای انسانی، صاحب نظر است. وی در قالب نظریة سلسله مراتب نیازها، مدعی است که نیازهای انسان، به پنجدسته: نیازهای زیستی، امنیت، محبت، احترام و درنهایت نیاز به خود شکوفایی قابل تقسیم بندی است. به نظر میرسد مدل انگیزشی مازلو بهرغم نکات مثبت، اشکالات اساسی هم داشته باشد که این تحقیق قصد پرداختن به آنها را دارد و هدف اصلی این مقاله، نقد و بررسی دسته بندی نیازهای انسان است. این پژوهش، از جهت نوع، توسعهای ـ کاربردی و از حیث ماهیت، توصیفی ـ تحلیلی و از نظر نوع داده ها، کتابخانه ای ـ اسنادی محسوب میشود. این نظریة با توجه به دیدگاه صاحبنظران مدیریت و علوم اجتماعی در داخل کشور و اندیشمندان خارج از کشور، در چهار دیدگاه: انسانشناسی، هستیشناختی، روششناختی و سایر منظرها، مورد مطالعه و بررسی و نقد قرار گرفت. در این مقاله تلاش شده است، نقاط مثبت و نقدهای اساسی بر نظریة مازلو از منظر دانشمندان غربی و نگاه داخلی به ویژه از زاویة دینی و بومی، مطرح شود
خلاصه ماشینی:
به نظر مي رسد مدل انگيزشي مازلو به رغم نکات مثبت ، اشکالات اساسي هم داشته باشد که اين تحقيق قصد پرداختن به آنها را دارد و هدف اصلي اين مقاله ، نقد و بررسي دسته بندي نيازهاي انسان است .
براي شناسايي فرايندهاي تکوين و تغيير شخصيت و شکل گيري رفتار و عملکرد انسان هـا و عوامل مؤثر بر آن و با تکيه بر منابع مذکور بـه چـه راهکارهـايي واقعـي و روشـن مـي تـوان دسـت يافت ؟ اين جريان به نوبة خود، موجب رشد و توسعه مطالعات و تحقيقات جديد روان شناسي و برخي علوم رفتـاري ، بررسـي هـاي مـديريتي در حـوزه رفتـار کارکنـان و مـديران در سـطوح سـازماني و چاره جويي براي حل مشکلات و معضلات مديريتي در اين حوزه شده اسـت .
مقاله هاي انتقادي درباره ي رويکردهاي گوناگون نظريه هاي انگيزش (نگارندگان ،١٣٩٤) (به تصوير صفحه مراجعه شود) به تحقيق ، يکي از اشکالات اساسي مـازلو کـه سـاير نارسـايي هـاي ايـن نظريـه هـم بـه آن بـاز مي گردد، به ديدگاه هستي شناختي ، انسان شناختي و روش شـناختي او بـر مـي گـردد.
نوع نگاه به انسان و شناخت از او در تبيين نيازهـاي انسـان نقـش اساسـي دارد و اين نقد به نظريه مازلو وارد است که وقتي براساس مباني متقن (البته از نظر اسلام ) بـه سـراغ شناخت انسان نمي رود، آيا تقسيم بندي نيازهاي انسان (پنج طبقه ) مي تواند منطقي باشد؟ کما اينکـه برخي از انديشمندان بعدا نيازهاي «زيبايي شناختي » و «دانش اندوزي و شناخت و درک پديده ها» را به سلسله مراتب نيازها افزوده اند(الواني ، ١٣٨٤).