چکیده:
در این مقاله تلاش شده است تا با استفاده از روش اسنادی و با مطالعه منابع دادهای گوناگون و اتخاذ نگرشی بین رشتهای به پرسش اساسی چرایی پیدایش وضعیت کنونی در زمینه منابع آب در ایران که برخی از آن با عنوان ورشکستگی آبی یاد میکنند پاسخ داده شود. به این منظور این مقاله تبیین خود را در 5 سطح دنبال کرده است و در سطح پنجم مجموعه علی به عامل «ضعف در طراحی نظام حکمرانی در زمان بنیانگذاری» رسیده است؛ عاملی که به صورت مستقیم و غیر مستقیم بر علل و عوامل حاضر در سطوح دیگر مجموعه علی اثرگذار بوده و یک بسته سیاستی مناسب برای بهبود وضعیت کشور در زمینه منابع آبی باید حاوی پیشنهادهایی مشخص برای برطرف کردن این نقاط ضعف باشد؛ امری که در چند دهه گذشته توجه چندانی به آن نشده و شاید بتوان یکی از مهمترین علل عدم موفقیت سیاستگذاریهای انجام شده در کشور برای مقابله با بحران آب در ایران که اکنون تبدیل به ورشکستگی آبی شده است را در همین امر جستجو کرد.
خلاصه ماشینی:
يک بستۀ سياستي مناسب براي بهبود وضعيت کشور در زمينۀ منابع آبي بايد حاوي پيشنهادهايي مشخص براي برطرف کردن اين نقاط ضعف باشد؛ امري که در چند دهۀ گذشته توجه چنداني به آن نشده است و يکي از مهم ترين علل ناکامي سياست گذاريهاي مربوط به مقابله با بحران آب در ايران بوده است .
در اين نوع سياست گذاري، بستۀ سياستي مبتنيبر گزارشي است که با فهمي ميان رشته اي به دو پرسش کليدي پاسخ داده است : نخست آنکه در ارتباط با آن رخداد، وضعيت سيستم جغرافيايي ـ سياسي موردنظر در فضاي حالت چگونه است ؟ و دوم آنکه اين وضعيت در فضاي حالت نتيجۀ گردآمدن چه متغيرها و عواملي است ؟ وضعيت نامناسب ايران در فضاي حالت منابع آبي، که برخي از آن به «ورشکستگي آبي» تعبير ميکنند، يکي از مهم ترين مسائل و چالش هاي پيش روي ايران در شرايط کنوني است .
٣. براي جلوگيري از هرگونه سوءتفاهم ، لازم به ذکر است که بيگمان عوامل بيرونياي نيز در سطوح منطقه اي و جهاني در وقوع بحران کنوني آب در ايران اثرگذار بوده و نقش داشته اند، اما از منظر تحليلي، که در اين متن مجال ارائۀ توضيحاتي بيشتر پيرامون آن نيست ، نهايتا آنچه به اين عوامل مجال داده است که وضعيت کنوني را به جود آورند و در پايداري منابع آبي اين قلمرو جغرافيايي ـ سياسي اخلال ايجاد کنند ناتواني ـ سطح اول .