چکیده:
این نوشتار در نظر دارد که زمینههای شکلگیری پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) را در برابر اتحاد جماهیر شوروی سابق و زمینههای شکلگیری شورای همکاری خلیج فارس را در برابر جمهوری اسلامی ایران بصورت تطبیقی مورد بررسی و تبیین قرار داده و اینکه علل و عوامل موثر در شکلگیری ناتو در برابر اتحاد جماهیر شوروی و شورای همکاری خلیج فارس را در برابر جمهوری اسلامی ایران دارای چه شباهتها و تفاوتهایی میباشد؟ روش تحقیق مقاله حاضر توصیفی-تحلیلی و مطالعه موضوع به صورت تطبیقی در چارچوب نظریه «موازنه تهدید» است. اطلاعات لازم با استفاده از شیوه کتابخانهای و با مراجعه به کتابها، مقالات، و نشریات داخلی و خارجی و منابع اینترنتی گردآوری شده است. یافتههای پژوهش نشان میدهد بر اساس نظریه موازنه تهدید والت شاخصهای ذکر شده در شکلگیری اتحادها (مجاورت، قدرت تهاجمی، نیات تهاجمی، افزایش قدرت تهاجمی) هم در شکلگیری ناتو علیه اتحاد جماهیرشوروی سابق و هم در شکلگیری شورای همکاری خلیج فارس علیه جمهوری اسلامی ایران موثر و قابل تطبیق میباشد.
This article intends to comparatively study and explain the grounds for the formation of the North Atlantic Treaty Organization (NATO) against the former Soviet Union and the grounds for the formation of the Persian Gulf Cooperation Council against the Islamic Republic of Iran. What are the similarities and differences between the factors influencing the formation of NATO vis-شور-vis the Soviet Union and the GCC vis-در-vis the Islamic Republic of Iran? " Is. Necessary information has been collected using the library method and by referring to books, articles, and domestic and foreign publications and Internet resources. The research findings show that according to Walt threat balance theory, the mentioned indicators in the formation of unions , Offensive power, offensive intentions, increasing offensive power) is effective and applicable both in the formation of NATO against the former Soviet Union and in the formation of the Gulf Cooperation Council against the Islamic Republic of Iran.
خلاصه ماشینی:
بنابراین این مقاله به دنبال مقایسه تطبیقی علل شکل گیری ناتو(پیمان آتلانتیک شـمالی) در برابر اتحاد جماهیر شوروی سابق و شکل گیری شورای همکاری خلیج فـارس در برابـر جمهوری اسلامی ایران میباشد، و اینکه علل و عوامل موثر درشـکل گیری نـاتو و شـورای همکاری خلیج فارس دارای چه شباهت ها و تفاوت هایی می باشد؟ فرض بر ایـن اسـت که در شکل گیری دو سازمان ناتو و شورای همکاری خلیج فـارس درعوامـل (مجـاورت ، قدرت تهاجمی،نیات تهاجمی،افزایش قدرت تهاجمی)دارای شباهت و در عوامل اقتصـاد و منطقه جغرافیایی کشورهای عضو دارای تفـاوت مـی باشـند.
صالحی و محسـنی(١٣٩٢) در مقالـه ای بـا عنـوان «دسـتاوردهای نظـامی ایـران و معمای امنیت در منطقه خاورمیانه با تاکید بـر اعضـای شـورای همکـاری خلـیج فـارس » معتقدند که ایران با توجه به تجربیات خود در دوران جنگ تحمیلی بطور طبیعـی در حـال افزایش قدرت دفاعی بومی خود است و این روندی است کـه از سـوی کشـورهای عربـی خلیج فارس که افـزایش تـوان نظـامی خـود را در خریـدهای تسـلیحاتی کـلان از بیـرون جستجو می کنند با نگرانی دنبال شده است و نمـود ایـن احسـاس تهدیـد را مـیتـوان در مناسبات کشورهای فوق با ایران مشـاهده نمـود.
باعث شده است که این کشورها تلاش کننـد تـا از سیاسـت تـوازن علیـه ایران استفاده کنند لذا این توازن به سه صورت پیگیری و محقـق شـده اسـت : نخسـت از طریق هم پیمانی و اتحادنظامی-امنیتی کشورهای عرب حـوزه خلـیج فـارس بـا قـدرتهای جهانی؛ دوم حضور و مداخله کشورهای فـرا منطقـه ای؛ و سـوم شـکل گیری پیمـان هـا و اتحادیه های منطقه ای مثل شورای همکاری خلیج فارس جهـت مقابلـه بـا ایـران (دهقـانی فیروزآبادی،٩٦:١٣٨٩ و Cordesman٢٠٠٩١٤) طراحی شده است .